Promocja ekologii nie powinna być tylko modą. Projektując lub modernizując bibliotekę należy zadbać nie tylko o wnętrze, ale i teren wokół, energooszczędność oraz przyjazność dla środowiska naturalnego. Warto, by każda biblioteka funkcjonowała w sposób przyjazny środowisku. Poniższe inspiracje udowodnią, że zielona biblioteka może przybierać różne formy.
Co z Ciebie wyrośnie?
Zachęć młodych czytelników do odbioru bezpłatnych nasion, ale nie zdradzaj ich nazwy. Dołącz do nich instrukcję wyhodowania i pielęgnowania. Pamiętaj, by były to nasiona roślin łatwych do pielęgnowania w warunkach domowych. Zadaniem czytelnika jest odgadnięcie jaka roślina wyrosła z otrzymanych nasion. Jeśli uda się mu to osiągnąć, zachęć do wysadzenia kolejnej. Działanie może być konkursem dostosowanym do danej pory roku.
Biodegradowale rozkwitające zakładki
Wiele firm do swoich produktów dodaje biodegradowalne ulotki, metki do ubrań lub gadżety takie jak: kubki, notatniki, zawieszki zapachowe, papierowe długopisy. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że ukryte są w nich nasiona. Po kontakcie z wodą i odpowiednimi warunkami gadżet zamieni się w roślinę. Ostatnio w modzie są również rozkwitające maseczki z nasionami kwiatów. Idąc za tym trendem, warto zastąpić plastikowe, lakierowane lub inne nieprzyjazne naturze zakładki do książek na te ekologiczne. Rosnące zakładki można kupić lub zrobić samemu personalizując je wedle upodobań. Wystarczy dobry pomysł, odpowiednio dobrane materiały ekologiczne i nasiona. Rozkwitające zakładki rozdawaj czytelnikom – będzie to dla nich upominek, którego nie zapomną.
Wymiana roślin / Plantcrossing
W czasie epidemii wielu pracowników przestawiło się na zdalny tryb pracy. Cześć osób zabrała do domów kwiaty ze swoich biur, ale w niektórych firmach pojawił się problem. Wykorzystując potencjał pracy zdalnej – nawet po lockdownach – biurowce chętnie oddają swoje kwiaty doniczkowe. Warto nawiązać współpracę z lokalną firmą lub organizacją, która otrzymała rośliny do opieki. W bibliotece można zorganizować punkt wymiany roślin. Pomysł na „Adopcję i wymianę roślin” zakorzenił się na przykład w filii Zalesie Dolne Biblioteki Publicznej w Piasecznie.
Pierwsze sadzonki
Pielęgnowanie roślin to przyczynek do wzbogacania nas samych. Na popularności zyskuje obdarowywanie się sadzonkami. Pozyskiwaniem eksporterów może pochwalić się Miejska Biblioteka Publiczna w Rawie Mazowieckiej. W ramach nawiązanego partnerstwa z lokalną szkółką roślin ozdobnych powstał pomysł na akcję „Wypożycz książkę – zabierz doniczkę z krzewem do domu”.
Z kolei Biblioteka w Czarnym Borze postawiła na „pierwsze sadzonki”, które w ramach Dnia Ziemi rozdawała czytelnikom wraz z Nadleśnictwem Kamienna Góra i szkołą roślin ozdobnych. Na Facebooku biblioteki można zobaczyć efekty – czytelnicy sami wrzucali zdjęcia.
Pierwszy dzień wiosny do promocji ekologii spożytkowała Gminna Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury w Dopiewie. Bibliotekarze przygotowali upominki w postaci roślinki do zaopiekowania zakorzenione w korku (i zachęcali do nadania im imion postaci z bajek).
Biblioteczny ogród
Chyba nie ma nikogo, kto nie znałby historii „Tajemniczego ogrodu”. Powieść Frances Hodgson Burnett zachwyca do dziś, a motyw ogrodu może być inspiracją do stworzenia literackiego ogrodu, tarasu lub patia w bibliotece. Napisz projekt i złóż wniosek, by zyskać fundusze na jego realizację. Ekologiczne projekty wspierają programy takie jak „Tu mieszkam, tu zmieniam EKO” Fundacji Santander, „Moje miejsce na Ziemi” Fundacji Orlen, Fundusz Naturalnej Energii lub budżety partycypacyjne. Aby łatwo zdobyć rośliny wykorzystaj powyższą inspirację lub zaproś mieszkańców do współpracy. Biblioteka Publiczna Gminy Nowa Wieś Lęborska ma od niedawna mały ogród kwietny i ziołowy. Koniecznie w ogrodzie przygotuj wygodne miejsca do czytania pod chmurką.
Zielone stało się niedawno patio WiMBP w Zielonej Górze. Więcej inspiracji znajdziesz tutaj i tutaj.
Zamknięty ekosystem
Jeżeli przestrzeń biblioteki nie pozwala na prowadzenie ogrodu, warto ogród przynieść do środka. Stwórz zamknięte ekosystemy w szklanych pojemnikach na wzór tych, które są sprzedawane w kwiaciarniach na prezenty. Pomysł wcale nie musi być drogi w wykonaniu. Wykorzystaj stare szklane: butelki, słoiki, filiżanki lub inne przedmioty. Zdobądź ziemię i grunt dostosowany do wybranej kompozycji roślin. Dodaj wody i zamknij. Dużą zaletą takich ekosystemów jest to, że wszystko dzieje się siłami natury. Postaw ekosystem w czytelniach, wypożyczalni uatrakcyjniając te miejsca. Fotorelację z tworzenia ekosystemu oraz jego dalsze przemiany zamieść w mediach biblioteki i zainspiruj innych do wykonywania podobnych inicjatyw.
Zielone ściany
Chrobotek czy mech leśny często pojawiają się w projektach architektów, który chcą odczarować szare ściany. Podobnych rozwiązań nie brakuje w bibliotekach – zobacz Biotekę w Lublinie. Z tego miejsca należy też wspomnieć o przeniesionej wrocławskiej bibliotece w Przejściu Świdnickim i zielonej oazie w Bibliotece w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.
Ściana z roślin bardzo dobrze współgra też z architekturą biblioteki na Koszykowej w Warszawie, która służy nie tylko jako element wizualny, ale też jako tło do organizacji wydarzeń. Ogrody wertykalne sprawdzą się wszędzie tam, gdzie nie chcemy tracić przestrzeni, a wzbogacić ją i być bliżej natury. To również sposób na świeże powietrze i pachnące wnętrze.
Drzewko pełne szczęścia
Pamiętasz akcję „Mirabelka – kiełkująca historia w 100licy”? Dzięki niej w wielu miejscowościach w całej Polsce zasadzono drzewa mirabelki. Skorzystaj z gotowych materiałów na warsztaty czytelniczo-historyczno-ekologiczne (scenariusz, prezentacja, dyplom, puzzle, zakładka, mapy, bannery, plakat i wiele innych). O ekologicznym wymiarze akcji pisałam tutaj. Na zdjęciu mirabelka posadzona przez czytelników i pracowników Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej „Biblioteka pod Atlantami” w Wałbrzychu.
Beeblioteka
Bardzo dobrą eko praktyką są pasieki. Za przykład posłużyć może projekt #BeebliotekaUniLodz. Na dachu Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego – w centrum miasta – powstały pasieki. Zaadoptowanie tej przestrzeni było możliwe we współpracy ze Stowarzyszeniem Pszczelarzy Ziemi Łódzkiej. Celem Beeblioteki jest uświadamianie znaczenia tych małych owadów dla człowieka i ekosystem.
Nie sposób nie wspomnieć też o inicjatywie uli z recyklingu (m.in. ze starych bębnów pralek), które stanęły na dachu Biblioteki Głównej Politechniki Świętokrzyskiej. Tutaj również wszystko odbyło się pod okiem profesjonalistów.
Łąka kwietna przed biblioteką
Zachęć czytelników i współpracowników do ekologicznego transportu. Przed biblioteką ustaw stojaki na rowery i hulajnogi wykonane z przyjaznych środowisku materiałów, a wokół lub jeśli to możliwe wzdłuż drogi posadź kwietną łąkę zamiast zwykłego trawnika. Można również zaprosić społeczność do wspólnego siania łąki.
Na warszawskiej Białołęce w Bibliotece Zielona w środku są brzozy, ale na zewnątrz w ogrodzie rośnie mirabelka, a przed budynkiem kwietna łąka. Na blogu biblioteki można przeczytać o zaletach łąki i poznać kulisy akcji siania.