spot_img

OCHRONA ZABYTKÓW

Ile?

25 000 zł – 5 000 000 zł

Wkład własny

Kiedy?

Do 05.11.2024 / Zobacz terminarz

Operator

Departament Ochrony Zabytków MKiDN

Strona www

gov.pl/web/kultura

Warunki

Zobacz regulamin

Kto?

Biblioteki i inne podmioty (zob. rozdz. IV)

Wyniki

Ostatnia lista wyników

Forma aplikacji

On-line

Liczba wniosków

Jednorazowo 2 wnioski (zob. rozdz. VI)

Przykładowy wniosek

Zobacz wniosek

Instrukcja

Zobacz instrukcję

Komunikat z 4.10.2024: Platforma do składania wniosków zostanie udostępniona w przyszłym tygodniu.
W edycji programu na 2025 r. planowane są trzy terminy naborów – do 5 listopada 2024 r. na prace przy zabytkach nieruchomych i ruchomych planowane do wykonania w 2025 r., do 31 stycznia 2025 r. na prace planowane do wykonania w 2025 r. przy usuwaniu skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków oraz do 31 marca 2025 r. na refundację prac, wykonanych przy zabytkach nieruchomych i ruchomych w latach 2022-2024.

ROZDZIAŁ I

CELE PROGRAMU

Zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, realizowane poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne.

ROZDZIAŁ II

PROJEKTY

Jakie projekty można zrealizować?

  • prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków planowane do przeprowadzenia w roku udzielenia dotacj
  • refundacja prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków przeprowadzonych w okresie 3 lat poprzedzających rok złożenia wniosku
  • sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich wraz z dokumentacją i niezbędnymi badaniami konserwatorskimi koniecznymi do przeprowadzenia prac zabezpieczających zabytku wpisanego do rejestru zabytków
  • wstępne prace zabezpieczające zabytek wpisany do rejestru zabytków oraz jego konserwacja zachowawcza.

Zobacz przykłady realizacji w rozdziale III i koszty kwalifikowane w rozdziale IX.

Uwaga: Do programu nie kwalifikują się zadania, które są współfinansowane ze środków europejskich.
W przypadku instytucji współprowadzonych, dla których organizatorem jest MKiDN, do programu nie kwalifikują się zadania finansowane lub współfinansowane przez MKiDN w ramach innej dotacji celowej.

Jak długo może trwać realizacja zadania?

Dofinansowanie można otrzymać na prace:

  • planowane do przeprowadzenia w roku udzielenia dotacji
  • przeprowadzone w okresie trzech lat poprzedzających rok złożenia wniosku.

ROZDZIAŁ III

PRZYKŁADY REALIZACJI

Jakie projekty zostały już zrealizowane?

Zazwyczaj biblioteki składały wnioski związane z pracami konserwatorskimi i restauratorskimi swoich zabytkowych siedzib, ale też dotyczące ochrony i konserwacji zbiorów. Program wspiera raczej biblioteki innych typów niż publiczne (warto zaznaczyć, że dla nich przeznaczone są inne programy, np. Infrastruktura bibliotek). Wybrane przykłady projektów bibliotecznych, które otrzymały dofinansowanie:

Gdzie szukać informacji
o projektach?

Warto przejrzeć:

  • strony internetowe bibliotek
  • media społecznościowe bibliotek
  • stronę www operatora
  • listy rankingowe.

Można też skontaktować się bezpośrednio z biblioteką
i zapytać o pomoc.

ROZDZIAŁ IV

UPRAWNIONE PODMIOTY

Kto może złożyć wniosek?

Wnioski mogą składać podmioty posiadające siedzibę w Polsce i będące właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru albo posiadające taki zabytek w trwałym zarządzie. O środki finansowe ministra w ramach programu mogą ubiegać się:

  • osoby fizyczne
  • jednostki samorządu terytorialnego
  • inne jednostki organizacyjne.

W przypadku naboru pn. Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków wnioski mogą składać powyższe podmioty na zabytki z terenu powiatów objętych rozporządzeniami wprowadzającymi stan klęski żywiołowej w związku z powodzią rozpoczętą we wrześniu 2024 roku.

Czy program przewiduje tryb odwoławczy?

Nie. W programach na rok 2025 zastąpiono trybu odwoławczy trybem rezerwy ministra, w tym: wprowadzono 15% rezerwy wartości programu; nie będzie wymagane składanie dodatkowych wniosków czy odwołań przez wnioskodawców. Zapoznaj się z komunikatem o zmianach.

Jakie zmiany nastąpiły w programach na rok 2025?

W ramach zmian zwiększono transparentność oceny wniosków, wyeliminowano progi będące ograniczeniami, preferowane będą profesjonalnie przygotowane wnioski, wprowadzono tryb rezerwy ministra zamiast trybu odwoławczego, wprowadzono nowe limity finansowania, a także urealniono terminy rozpatrywania wniosków i zadbano o lepszą komunikację procesu w ramach nowego programu do składnia wniosków. Zapoznaj się z komunikatem o zmianach.

ROZDZIAŁ V

DOFINANSOWANIE

Jak duże dofinansowanie można otrzymać?

Minimalna kwota wnioskowanego dofinansowania wynosi 25 000 zł.
Maksymalna kwota wnioskowanego dofinansowania wynosi 5 000 000 zł.

Dofinansowanie, zgodnie z art. 77 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, może być udzielone w wysokości do 50% nakładów koniecznych. W przypadkach określonych w art. 78 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tj. wyjątkowa wartość historyczna, artystyczna lub naukowa zabytku albo wymagająca przeprowadzenia złożonych pod względem technologicznym prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, a także wymagająca niezwłocznego podjęcia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku), dofinansowanie może być udzielone w kwocie do 100% nakładów koniecznych. W zawartych we wniosku informacjach określających źródła finansowania zadania można zamieszczać wyłącznie dane dotyczące środków finansowych, które na etapie realizacji zadania zostaną ujęte w ewidencji księgowej wnioskodawcy.

zz Przedmiotem dofinansowania mogą być wyłącznie koszty określone w art. 77. ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w tym m.in.:

Jaki jest budżet programu?

Prognozowana kwota wydatków w programie wynosi 201 625 000 zł, w tym:

  • dla naboru „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych – prace planowane” oraz „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych – refundacje” - 100 625 000 zł (w tym tryb konkursowy: 85 625 000 zł, rezerwa Ministra: 15 000 000 zł)
  • dla naboru „Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków” - 100 000 000 zł (w tym tryb konkursowy: 85 000 000 zł, rezerwa Ministra: 15 000 000 zł).

ROZDZIAŁ VI

WNIOSEK

Co należy zrobić?

Dokładnie zapoznać się z regulaminem, specyfikacją i wytycznymi programu i złożyć wniosek.

Czy załączniki są wymagane w momencie złożenia wniosku?

Tak, m.in. zdjęcia obiektu będącego przedmiotem zadania; skan aktualnego na dzień składania wniosku pozwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków na prace, będące przedmiotem wniosku. Sprawdź w regulaminie (załącznik 1.91.), jakie dokumenty są wymagane. Pamiętaj, że operator może wezwać do złożenia dodatkowych załaczników.

Czy wniosek trzeba składać w formie papierowej?

Na etapie naboru nie jest wymagane złożenie wniosku w formie papierowej.

Ile można zgłosić wniosków?

Można złożyć 2 wnioski. Wyjątkiem jest priorytet „Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków – prace planowane”, w którym nie ma limitu wniosków.

W jakim terminie należy złożyć wniosek?

Zgodnie z terminem podanym w ogłoszeniu i w regulaminie programu. Pierwszy nabór (Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025 – prace planowane) został ogłaszany 4 października 2024 roku i potrwa do 5 listopada 2023 roku. Nabór do priorytetu „Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków – prace planowane” ma być realizowany w terminie do 31 stycznia 2025 roku, a do priorytetu „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025 – refundacje” do 31 marca 2025 roku.

Gdzie znajdę przykładowy wniosek?

Wzór wniosku jest dostepny na stronie www operatora.

Jak złożyć wniosek?

On-line poprzez system SOP.

Czy warto składać wniosek na ostatnią chwilę?

Nie. Lepiej zrobić to zaraz po ogłoszeniu naboru. W przypadku błędów i uchybień formalnych operator kontaktuje się z wnioskodawcą, co daje szansę na korektę lub uzupełnienie wniosku. Składając wniosek wcześniej unikniesz również nieplanowanych przerw w działaniu systemu.

ROZDZIAŁ VII

WSKAZÓWKI

Co warto uwzględnić w projekcie?

  • Zadania prowadzące do zabezpieczenia, zachowania i utrwalenia substancji zabytku.
  • Zwrócenie uwagi na obiekty, mające szczególne znaczenie dla dziedzictwa kulturowego – zarówno w kontekście ogólnoświatowym, jak lokalnym, gdzie pełnią ważną rolę nośnika historii i tradycji.
  • Projekty zakładające adaptację, przebudowę obiektów zabytkowych lub ich znaczącą rekonstrukcję, szczególnie prac przy obiektach najbardziej zagrożonych oraz zabytkach najcenniejszych – wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO, uznanych za Pomniki Historii oraz tych, posiadających wyjątkową wartość historyczną, artystyczną lub naukową.

Co jest ważne dla projektu?

  • Podejmowanie przez organizatorów w przeszłości działań zmierzających do zabezpieczenia obiektu, będące wyrazem troski i dbałości o dziedzictwo.
  • Stworzenie trwałych podstaw dla harmonijnego funkcjonowania obiektów zabytkowych we współczesnym, podlegającym dynamicznym, nierzadko nieodwracalnym zmianom otoczeniu.

PORDANIK DLA BIBLIOTEKARZY:

JAK NAPISAĆ DOBRY WNIOSEK?

ROZDZIAŁ VIII

OCENA WNIOSKU

Kto dokonuje oceny?

Oceny wartości organizacyjnej dokonuje instytucja zarządzająca (operator programu), a oceny wartości merytorycznej dokonuje zespół sterujący składający się z ekspertów. 

Co jest oceniane we wniosku?

I. Kryteria oceny wartości merytorycznej wniosków złożonych w naborach „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025” i „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2025 – refundacje”

I.1. Ocena podstawowa
W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.

Wśród kryteriów oceny wyróżniono:

  • Konieczność przeprowadzenia prac wynikająca ze stanu zachowania zabytku
  • Czas powstania i wartość zabytku (historyczna, artystyczna, naukowa, w tym wpis zabytku na Listę UNESCO i/lub uznanie zabytku za Pomnik Historii).

I.2. Rekomendacja eksperta
Ocenę w kategorii „Rekomendacja eksperta” uzyskują wyłącznie wnioski, które uzyskają ocenę co najmniej 45 pkt. w kategorii „Ocena podstawowa”. W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.

Wśród kryteriów oceny wyróżniono:

  • Zadanie wyróżnia się na tle innych pozytywnie ocenionych przez eksperta z uwagi na zaplanowane działania i jakość dotychczas przeprowadzonych prac przy zabytku
  • Zadanie wyróżnia się na tle innych pozytywnie ocenionych przez eksperta z uwagi na dotychczasową dbałość wnioskodawcy o zabytek, w tym ponoszenie nakładów i pozyskiwanie środków na prace przy tym zabytku
  • Zadanie wyróżnia się na tle innych pozytywnie ocenionych przez eksperta z uwagi na przynależność zabytku do kategorii zabytków zagrożonych z uwagi np. na materiał, z którego jest wykonany
  • Zadanie dotyczy zabytków, znajdujących się na obszarach tracących funkcje społeczno – gospodarcze lub tych, znajdujących się poza dużymi obszarami miejskimi
  • Zadanie posiada walory pozamerytoryczne, np. zabytek pełni istotną funkcję społeczną.

II. Kryteria oceny wartości merytorycznej wniosków złożonych w naborze „Usuwanie skutków powodzi w zabytkach”

II.1. Ocena podstawowa
W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.

Wśród kryteriów oceny wyróżniono:

  • Konieczność przeprowadzenia prac wynikająca ze stanu zachowania zabytku
  • Czas powstania i wartość zabytku (historyczna, artystyczna, naukowa, w tym wpis zabytku na Listę UNESCO i/lub uznanie zabytku za Pomnik Historii).

II.2. Rekomendacja eksperta
Ocenę w kategorii „Rekomendacja eksperta” uzyskują wyłącznie wnioski, które uzyskają ocenę co najmniej 45 pkt. w kategorii „Ocena podstawowa”. W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.

Wśród kryteriów oceny wyróżniono:

  • Zadanie wyróżnia się na tle innych pozytywnie ocenionych przez eksperta z uwagi na zakres i program zaplanowanych działań i przyjęte rozwiązania
  • Zadanie wyróżnia się na tle innych pozytywnie ocenionych przez eksperta z uwagi na przynależność zabytku do kategorii zabytków zagrożonych z uwagi np. na materiał, z którego jest wykonany
  • Zadanie dotyczy zabytków, znajdujących się na obszarach tracących funkcje społeczno – gospodarcze lub tych, znajdujących się poza dużymi obszarami miejskimi
  • Zadanie posiada walory pozamerytoryczne, np. zabytek pełni istotną funkcję społeczną.

Ile można zdobyć punktów?

Można zdobyć łącznie 100 punktów, w tym za ocenę podstawową 0-60 pkt, rekomendację eksperta 0-40 pkt.

Ile punktów należy dostać, by otrzymać dofinansowanie?

Minimalnie 74,33 pkt według ostatniej listy rankingowej. W programach na rok 2025 zmieniono transparentność oceny wniosków.

Czy mogę dodać coś od siebie, by zwiększyć szanse na pozytywną ocenę?

Nie. Zawsze postępuj zgodnie z wytycznymi. Dodatkowe elementy dołączane do wniosku mogą być potraktowane jako błąd formalnoprawny. W przypadku wątpliwości najlepiej zwrócić się po pomoc do operatora programu.

ROZDZIAŁ IX

KOSZTORYS I ROZLICZENIE

Jakie są koszty kwalifikowane?
Co należy uwzględnić w kosztorysie?

Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane może obejmować nakłady konieczne na:

  • Sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich.
  • Przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych.
  • Wykonanie dokumentacji konserwatorskiej.
  • Opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich.
  • Wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami prawa budowlanego.
  • Sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz.
  • Zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku.
  • Stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku.
  • Odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki.
  • Odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności.
  • Odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych.
  • Modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności.
  • Wykonanie izolacji przeciwwilgociowej
  • Uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych.
  • Działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu.
  • Zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt. 7-15 powyżej.
  • Zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej.

– Uwaga: Dla naboru określonego jako „Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych – prace planowane” sporządzenie ekspertyz, badań, dokumentacji, programów lub projektów może stanowić koszty kwalifikowane jedynie w przypadku, gdy są one częścią prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, bądź wynikają z prowadzonych prac i są wykonywane po dacie podpisania umowy o dotację.

Jakie są koszty niekwalifikowane?

Koszty niekwalifikowane stanowi m.in. doposażenie zabytku w nowe instalacje np. centralnego ogrzewania lub remont istniejących (z wyłączeniem wskazanych w art. 77 ustawy), doposażenie w nowe urządzenia techniczne (np. windy), docieplenie zabytku.

Jakie są zobowiązania rozliczeniowe?

Pamiętaj, by na wszystkie zakupy, usługi, zlecenia gromadzić faktury, umowy i inne potwierdzenia. Każdy Beneficjent jest zobowiązany do rozliczenia dofinansowania na warunkach określonych w umowie.

Czy w kosztorysie trzeba uwzględniać podatek VAT?

W kosztorysie nie może być uwzględniony podatek od towarów i usług (VAT) w wysokości, w której podatnikowi przysługuje prawo do jego odzyskania lub rozliczenia w deklaracjach składanych do Urzędu Skarbowego, przy czym:

  • wnioskodawcy, którzy nie mają prawnej możliwości odzyskania lub rozliczenia podatku VAT od towarów i usług związanych z realizacją zadania – sporządzają kosztorysy w kwotach brutto (łącznie z podatkiem VAT)
  • wnioskodawcy, którzy mają możliwość odzyskania lub rozliczenia podatku VAT od towarów i usług związanych z realizacją zadania (w całości lub w części) – sporządzają kosztorysy w kwotach netto (tj. nie uwzględniają w nich kwot podatku VAT, które będą podlegały odzyskaniu lub rozliczeniu).

Możliwość odzyskania podatku VAT rozpatruje się w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361, 852).

ROZDZIAŁ X

POMOC

Kto udziela informacji dotyczącej programu?

Informacje dotyczące programu są udzielane przez pracowników Departamentu Ochrony Zabytków.

  • wykaz kontaktów dostępny jest tutaj
  • Departament Ochrony Zabytków MKiDN, ul. Ksawerów 13, 02-656 Warszawa
  • Adres korespondencyjny: ul. Krakowskie Przedmieście 15, 00-071 Warszawa.

Przed zadaniem pytania warto najpierw upewnić się, czy w regulaminie nie ma zawartej odpowiedzi.

Gdzie jeszcze uzyskać pomoc?

Jeśli masz pytania lub szukasz pomocy w gronie bibliotekarzy dołącz do Forum Bibliotekarzy.

Odkryj inne dofinansowania, granty i konkursy dla bibliotek

Możliwości jest więcej!