Zobacz przykłady realizacji w rozdziale III i koszty kwalifikowane w rozdziale IX.
OCHRONA ZABYTKÓW
ROZDZIAŁ I
CELE PROGRAMU
Zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, realizowane poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne.
ROZDZIAŁ II
PROJEKTY
Realizacja zadania odbywa się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Uwaga: Złożenie wniosku na zadanie wskazane w sekcji obok pkt. 2 jest możliwe tylko w przypadku zabytków, które znajdują się na terenie, który był objęty rozporządzeniami wprowadzającymi stan klęski żywiołowej w związku z powodzią rozpoczętą we wrześniu 2024 r. i zostały uszkodzone w wyniku powodzi.
Do programu nie kwalifikują się zadania, które są współfinansowane ze środków europejskich.
W przypadku instytucji współprowadzonych, dla których organizatorem jest MKiDN, do programu nie kwalifikują się zadania finansowane lub współfinansowane przez MKiDN w ramach innej dotacji celowej.
Dofinansowanie można otrzymać na prace:
ROZDZIAŁ III
PRZYKŁADY REALIZACJI
Zazwyczaj biblioteki składały wnioski związane z pracami konserwatorskimi i restauratorskimi swoich zabytkowych siedzib, ale też dotyczące ochrony i konserwacji zbiorów. Program wspiera raczej biblioteki innych typów niż publiczne (warto zaznaczyć, że dla nich przeznaczone są inne programy, np. Infrastruktura bibliotek). Wybrane przykłady projektów bibliotecznych, które otrzymały dofinansowanie:
- Biblioteka Miejska im. Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu – Grudziądz, gmach Biblioteki Miejskiej im. Wiktora Kulerskiego, (1912 r.): prace konserwatorskie elewacji ściany bocznej budynku wraz elementami architektoniczno-dekoracyjnym – 135 000,00 zł (w 2024 roku)
- Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu – Sandomierz, biblioteka Diecezjalna, zbiór inkunabułów, starodruków, rękopisów (XVI-XVII): prace konserwatorskie nad księgozbiorem, pełna konserwacja rękopisu (sygn. 176) – kontynuacja – 62 000,00 zł (w 2022 roku)
- Opactwo SS. Benedyktynek w Krzeszowie – Krzeszów, pocysterskie – Opactwo Sióstr Benedyktynek (XVIII w.), biblioteka klasztorna (1795 r.): renowacja wystroju ścian i wyposażenia stolarskiego biblioteki klasztornej – etap III – 160 000,00 zł (w 2021 roku)
- Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu – Sandomierz, Biblioteka Diecezjalna: pełna konserwacja 6 rękopisów (XIV-XVIII w.) – 190 000,00 zł (w 2020 roku).
Warto przejrzeć:
Można też skontaktować się bezpośrednio z biblioteką
i zapytać o pomoc.
ROZDZIAŁ IV
UPRAWNIONE PODMIOTY
Wnioski mogą składać podmioty posiadające siedzibę w Polsce i będące właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru albo posiadające taki zabytek w trwałym zarządzie. O środki finansowe ministra w ramach programu mogą ubiegać się:
W przypadku naboru pn. Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków wnioski mogą składać powyższe podmioty na zabytki z terenu powiatów objętych rozporządzeniami wprowadzającymi stan klęski żywiołowej w związku z powodzią rozpoczętą we wrześniu 2024 roku.
Nie. W programach MKiDN od 2025 roku zastąpiono tryb odwoławczy trybem rezerwy ministra – szczegóły tutaj. Wprowadzono 15% rezerwy wartości programu, nie będzie wymagane składanie dodatkowych wniosków czy odwołań przez wnioskodawców.
ROZDZIAŁ V
DOFINANSOWANIE
Minimalna kwota wnioskowanego dofinansowania wynosi 25 000 zł.
Maksymalna kwota wnioskowanego dofinansowania wynosi 5 000 000 zł.
Przedmiotem dofinansowania z wnioskowanej kwoty środków finansowych ministra mogą być wyłącznie koszty określone w art. 77. Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Dofinansowanie ze środków finansowych ministra, zgodnie z art. 77 Ustawy, może być udzielone w wysokości do 50% nakładów koniecznych.
W przypadkach określonych w art. 78 ust. 2 i 3 Ustawy, dofinansowanie ze środków finansowych ministra może być udzielone w kwocie do 100% nakładów koniecznych.
W zawartych we wniosku informacjach określających źródła finansowania zadania można zamieszczać wyłącznie dane dotyczące środków finansowych, które na etapie realizacji zadania zostaną ujęte w ewidencji księgowej wnioskodawcy.
Prognozowana kwota wydatków w programie wynosi 201 625 000 zł, w tym: przewidywana kwota wydatków w trybie konkursowym 171 381 250 zł, a kwota zarezerwowana dla zadań rozpatrywanych w trybie rezerwy ministra to 30 243 750 zł.
ROZDZIAŁ VI
WNIOSEK
Dokładnie zapoznać się z regulaminem, specyfikacją i wytycznymi programu i złożyć wniosek.
Tak, m.in. zdjęcia obiektu będącego przedmiotem zadania; skan aktualnego na dzień składania wniosku pozwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków na prace, będące przedmiotem wniosku. Sprawdź w regulaminie (załącznik 1.9.1.), jakie dokumenty są wymagane. Pamiętaj, że operator może wezwać do złożenia dodatkowych załaczników.
Tak. Szczegóły zostały podane w sekcji 1.9.1 regulaminu (s. 15).
Można złożyć 2 wnioski.
Zgodnie z terminem podanym w ogłoszeniu i w regulaminie programu. Pierwszy nabór (Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2026 – prace planowane) został ogłaszany 6 października 2025 roku i potrwa do 5 listopada 2025 roku. Drugi nabór (Ochrona zabytków nieruchomych i ruchomych 2026 – refundacje) ma być ogłoszony w marcu 2026 roku.
On-line poprzez system SOP.
Nie. Lepiej zrobić to zaraz po ogłoszeniu naboru. W przypadku błędów i uchybień formalnych operator może kontaktować się z wnioskodawcą, co daje szansę na korektę lub uzupełnienie wniosku. Składając wniosek wcześniej unikniesz również nieplanowanych przerw w działaniu systemu.
ROZDZIAŁ VII
WSKAZÓWKI
PORDANIK DLA BIBLIOTEKARZY:
JAK NAPISAĆ DOBRY WNIOSEK?
ROZDZIAŁ VIII
OCENA WNIOSKU
Oceny wartości organizacyjnej dokonuje instytucja zarządzająca (operator programu), a oceny wartości merytorycznej dokonuje zespół sterujący składający się z ekspertów.
I. Ocena podstawowa
W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.
Wśród kryteriów oceny wyróżniono:
II. Rekomendacja eksperta
Ocenę w kategorii „Rekomendacja eksperta” uzyskują wyłącznie wnioski, które uzyskają ocenę co najmniej 45 pkt. w kategorii „Ocena podstawowa”. W przypadku kryterium o złożonej charakterystyce na wysokość punktacji wpłynąć może zarówno spełnianie wielu elementów ujętych w charakterystyce, jak i koncentracja na wybranych spośród nich.
Wśród kryteriów oceny wyróżniono:
Można zdobyć łącznie 100 punktów, w tym za ocenę podstawową 0-60 pkt, rekomendację eksperta 0-40 pkt.
W programie pn. Usuwanie skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków – prace planowane minimalnie 70 pkt według ostatniej listy rankingowej.
W programie pn. Ochrona zabytków minimalnie 86 pkt według ostatniej listy rankingowej.
Nie. Zawsze postępuj zgodnie z wytycznymi. Dodatkowe elementy dołączane do wniosku mogą być potraktowane jako błąd formalnoprawny. W przypadku wątpliwości najlepiej zwrócić się po pomoc do operatora programu.
ROZDZIAŁ IX
KOSZTORYS I ROZLICZENIE
Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane może obejmować nakłady konieczne na:
Koszty niekwalifikowane stanowi m.in. doposażenie zabytku w nowe instalacje np. centralnego ogrzewania lub remont istniejących (z wyłączeniem wskazanych w art. 77 ustawy), doposażenie w nowe urządzenia techniczne (np. windy), docieplenie zabytku.
Pamiętaj, by na wszystkie zakupy, usługi, zlecenia gromadzić faktury, umowy i inne potwierdzenia. Każdy Beneficjent jest zobowiązany do rozliczenia dofinansowania na warunkach określonych w umowie.
W kosztorysie nie może być uwzględniony podatek od towarów i usług (VAT) w wysokości, w której podatnikowi przysługuje prawo do jego odzyskania lub rozliczenia w deklaracjach składanych do Urzędu Skarbowego, przy czym:
Możliwość odzyskania podatku VAT rozpatruje się w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361, 852).
ROZDZIAŁ X
POMOC
Informacje dotyczące programu są udzielane przez pracowników Departamentu Ochrony Zabytków.
Przed zadaniem pytania warto najpierw upewnić się, czy w regulaminie nie ma zawartej odpowiedzi.
Jeśli masz pytania lub szukasz pomocy w gronie bibliotekarzy dołącz do Forum Bibliotekarzy.
