Biblioteka Narodowa przedstawia zbiór zaktualizowanych rekomendacji dotyczących funkcjonowania bibliotek oraz przypomina o obowiązujących przepisach w trosce o bezpieczeństwo pracowników i czytelników. W związku z luzowaniem obostrzeń zostały zwiększone limity osób mogących przebywać w bibliotekach oraz zasady organizowania spotkań i wydarzeń.
Na podstawie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z 4 czerwca i rozporządzenia zmieniającego z 11 czerwca biblioteki publiczne i naukowe mogą udostępniać zbiory do 25 czerwca 2021 roku pod warunkiem zapewnienia, aby w pomieszczeniu dostępnym dla osób korzystających ze zbiorów biblioteki przebywała jednocześnie nie więcej niż 1 osoba na 15 m2 powierzchni takiego pomieszczenia, z wyłączeniem bibliotekarzy. Przed wejściem do biblioteki należy zamieścić informację o dopuszczalnym limicie czytelników przebywających w bibliotece oraz podjąć środki zapewniające jego przestrzeganie. Natomiast od 26 czerwca do 31 sierpnia 2021 roku limit ten wynosi jednocześnie nie więcej niż 15 osób albo 1 osoba na 10 m2 powierzchni pomieszczenia, z wyłączeniem bibliotekarzy. Do limitu, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym nie wlicza się osób w pełni zaszczepionych przeciwko COVID-19. W obowiązujących przepisach prawnych nie ma wskazanego sposobu potwierdzenia, czy osoba jest zaszczepiona zgodnie z definicją zawartą w §3 ust. 2 pkt 14 rozporządzenia z dnia 11 czerwca 2021 roku. Jeżeli przepisy zostaną zmienione Biblioteka Narodowa wyda uaktualnioną rekomendację lub przedstawi opinię prawną w tym zakresie.
Użytkownicy biblioteki, jak i wszyscy jej pracownicy zobowiązani są do zasłaniania nosa i ust tylko maseczką, niezależnie od przestrzeni, w jakiej przebywają.
Decyzję o otwarciu lub zamknięciu wypożyczalni i czytelni podejmuje dyrektor biblioteki. Przy podejmowaniu decyzji należy wziąć pod uwagę warunki lokalowe, czas przebywania osób w czytelniach oraz lokalną sytuację epidemiczną (w gminie, powiecie i województwie). Ważne jest również by podjęte środki profilaktyczne zapewniły bezpieczeństwo zarówno wszystkich pracowników biblioteki, jak i czytelników. Dyrektor lub kierownik biblioteki może wprowadzić dodatkowe warunki korzystania z biblioteki przez użytkowników zgodnie z jego uprawnieniami dotyczącymi kierowania instytucją lub pełnomocnictw, jeśli biblioteka nie ma osobowości prawnej.
W związku z powyższym BN rekomenduje bibliotekom prowadzenie udostępniania zbiorów przede wszystkim poprzez wypożyczanie do domu, zaś w czytelniach tam, gdzie jest to możliwe i uzasadnione.
#KORONAWIRUS – INFORMACJE DLA BIBLIOTEK
Zarówno wypożyczalnie, jak i czytelnie muszą spełniać wskazane na początku limity osób przebywających w pomieszczeniach w podanych okresach ich obowiązywania. Biblioteka musi przed wejściem do budynku zamieścić informację o dopuszczalnym limicie czytelników przebywających w bibliotece, najlepiej osobno dla wypożyczalni i czytelni. Aby uniknąć przekroczenia limitu osób zaleca się prowadzenie rezerwacji miejsc w czytelniach oraz umawianie godzin odbioru książek w wypożyczalniach. Jeśli jest to niemożliwe należy przed wejściem do budynku umieścić informację o wykorzystaniu limitu, jeśli to nastąpi. W miejscowościach, w których utrzymuje się wysoka liczba zakażeń oraz w bibliotekach, w których warunki lokalowe nie pozwalają na utrzymanie dystansu społecznego do odwołania stanu epidemii na terenie Polski zaleca się udostępnianie tylko na zewnątrz.
Biblioteka Narodowa rekomenduje ponadto udostępnianie zbiorów i ich zwrot za pośrednictwem książkomatów, usługi „Książka na telefon” i w innych formach bezkontaktowych.
Biblioteka Narodowa rekomenduje bibliotekom innych typów wprowadzenie podobnych rozwiązań.
PRZYPOMNIENIE OGÓLNYCH REKOMENDACJI DLA BIBLIOTEK
Udostępnianie zbiorów
Podczas pobytu w bibliotece obowiązkowe jest dla użytkowników i bibliotekarzy zakrywanie nosa i ust poprzez użycie maseczek oraz dezynfekowanie rąk przed wejściem do budynku. Zaleca się ustawienie przesłony ochronnej (np. z pleksi) w punkcie kontaktu (np. na ladzie bibliotecznej) użytkownika z bibliotekarzem. Po przyjęciu zwracanych książek od użytkownika należy każdorazowo zdezynfekować blat, na którym leżały książki. Obowiązkowe jest zachowanie dystansu co najmniej 1,5 m między osobami przebywającymi w bibliotece. Należy zapewnić wskazane na początku limity osób przebywających w pomieszczeniach biblioteki w podanych okresach ich obowiązywania.
Biblioteka Narodowa rekomenduje wprowadzenie przerw w trakcie otwarcia biblioteki obejmujących wietrzenie pomieszczeń, dezynfekcję blatów, podłóg i klamek oraz częstsze mycie podłóg. Ponadto rekomenduje dezynfekcję stanowisk komputerowych i innych elementów peryferyjnych komputera po każdym czytelniku, a także samoobsługowych skanerów czy urządzeń wielofunkcyjnych zgodnie z instrukcjami od producenta.
Biblioteka Narodowa rekomenduje podjęcie dodatkowych działań na rzecz użytkowników:
- wprowadzenie większego limitu wypożyczanych egzemplarzy,
- przedłużenie okresu wypożyczenia,
- wstrzymanie naliczania kar za nieterminowe zwroty do czasu zakończenia epidemii,
- stałego zachęcania do korzystania z zasobów cyfrowych darmowych i komercyjnych,
- utrzymywania dogodnych godzin otwarcia.
Biblioteka Narodowa zachęca biblioteki do utrzymywania i rozwijania kontaktu z czytelnikami poprzez internet (strona www biblioteki, media społecznościowe, komunikatory) oraz telefon. BN zwraca uwagę, że inicjatywa kontaktu ze stałymi czytelnikami może wychodzić od pracowników bibliotek.
Wolny dostęp do księgozbioru i kwarantanna książek
Wirus dość krótko utrzymuje się na papierze i kartonie. Jeśli nie ma lokalnie znaczącego wzrostu zachorowań i zostaną zachowane zasady reżimu sanitarnego – w tym konieczność zakrycia maseczką ust i nosa, dezynfekcji rąk przez czytelników przed podejściem do regałów oraz zachowania zasady dystansu społecznego – można zezwolić na wolny dostęp do księgozbioru. Jeżeli zostaną spełnione zasady reżimu sanitarnego nie trzeba poddawać książek z wolnego dostępu kwarantannie, chyba że czytelnik będzie przejawiał objawy choroby.
Ponieważ transmisja koronawirusa poprzez powierzchnie jest niewielka, a ryzyko zachorowania w okresie spadku zakażeń w Polsce oceniane jest jako bardzo niskie, Biblioteka Narodowa zmieniła rekomendację dotyczącą kwarantanny książek.
Utrzymanie 3-dniowej kwarantanny książek jest rekomendowane w miejscowościach, w których utrzymuje się wysoka liczba zakażeń oraz w bibliotekach obsługujących osoby o obniżonej odporności, np. w szpitalach, domach opieki itp. W pozostałych bibliotekach kwarantanna nie jest konieczna. Niezmiennie należy stosować zasady reżimu sanitarnego: każdorazowo dezynfekować blat po przyjęciu zwrotu książek, dezynfekować ręce lub pracować w rękawiczkach oraz zasłaniać usta i nos.
Egzemplarzy zwracanych do biblioteki nie wolno dezynfekować preparatami dezynfekcyjnymi. Nie należy stosować ozonu do dezynfekcji książek ze względu na szkodliwe dla materiałów celulozowych właściwości utleniające. Nie należy naświetlać książek lampami UV z uwagi na to, iż światło to ma szkodliwy wpływ na materiały, z których wykonane są książki.
Do czasu wygaśnięcia pandemii Biblioteka Narodowa rekomenduje rezygnację z prenumeraty dzienników i tygodników papierowych oraz zaleca ich prenumeratę cyfrową.
#KORONAWIRUS – INFORMACJE DLA BIBLIOTEK
Dostęp do zbiorów on-line
Biblioteka Narodowa rekomenduje zachęcanie użytkowników do korzystania z dostępnych zasobów on-line: bezpłatnej biblioteki cyfrowej polona.pl i innych bibliotek cyfrowych, baz danych, udzielanie dostępów do komercyjnych zasobów cyfrowych. Biblioteka Narodowa zachęca również do informowania czytelników o możliwości skorzystania z nieodpłatnej usługi „Digitalizacja na życzenie”.
Wypożyczenia międzybiblioteczne
Biblioteka Narodowa nie rekomenduje prowadzenia tradycyjnych wypożyczeń międzybibliotecznych. Rekomendowane jest udostępnienie terminala z dostępem do systemu wypożyczeń międzybibliotecznych Academica. Usługa dla bibliotek i czytelników jest nieodpłatna. Szczegóły uruchomienia usługi.
Organizacja imprez, spotkań i zebrań
Do czasu zniesienia stanu epidemii Biblioteka Narodowa rekomenduje organizację spotkań i wydarzeń na otwartym powietrzu lub online. Organizacja wydarzeń w pomieszczeniach nie jest rekomendowana w miejscowościach, w których występują przypadki zakażeń.
Na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 4 czerwca (§ 9 ust. 38a) i rozporządzenia zmieniającego z 11 czerwca (§ 9 ust. 38c) organizacja spotkań i wydarzeń w pomieszczeniach przez biblioteki publiczne i naukowe jest dopuszczalna:
– do 25 czerwca 2021 roku pod warunkiem zapewnienia: udziału nie więcej niż 15 osób i przy zachowaniu odległości 1,5 m pomiędzy uczestnikami oraz zakrywaniu ust i nosa przez wszystkich uczestników i organizatorów,
– od 26 czerwca do 31 sierpnia 2021 roku pod warunkiem zapewnienia: udziału nie więcej niż 15 osób albo 1 osoby na 10 m2 powierzchni takiego pomieszczenia, przy zachowaniu odległości 1,5 m pomiędzy uczestnikami oraz zakrywaniu ust i nosa przez wszystkich uczestników i organizatorów. Ponadto § 9 ust. 23a dopuszcza również prowadzenie działalności wystawienniczej. Do limitu, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym nie wlicza się osób w pełni zaszczepionych przeciwko COVID-19. W obowiązujących przepisach prawnych nie ma wskazanego sposobu potwierdzenia, czy osoba jest zaszczepiona zgodnie z definicją zawartą w §3 ust. 2 pkt 14 rozporządzenia z dnia 11 czerwca 2021 roku. Jeżeli przepisy zostaną zmienione Biblioteka Narodowa wyda uaktualnioną rekomendację lub przedstawi opinię prawną w tym zakresie.
#KORONAWIRUS – INFORMACJE DLA BIBLIOTEK
Pomoc dla bibliotekarzy
Przypominamy, że Biblioteka Narodowa uruchomiła poradnię, w której można uzyskać odpowiedzi na pytania dotyczące działalności bibliotek w związku z sytuacją spowodowaną pandemią wirusa. Zachęcamy bibliotekarzy do zapoznania się z listą już udzielonych odpowiedzi. Nowe pytania prosimy przesyłać na adres: poradnia@bn.org.pl. Zachęcamy jednocześnie do zapisania się do newsletter „Poradnik i Biuletyn BN dla bibliotekarzy”. Prosimy o kontakt pod adresem biuletyn@bn.org.pl. Bieżące komunikaty dotyczące funkcjonowania bibliotek w czasie epidemii ukazują się na stronie głównej Biblioteki Narodowej.
Ogólne zasady bezpieczeństwa dla wszystkich typów bibliotek
Należy stosować środki indywidualnej ochrony oraz przestrzegać podstawowych zasad:
- ograniczanie lub wyeliminowanie bezpośrednich kontaktów ze współpracownikami, użytkownikami i innymi osobami przychodzącymi do biblioteki na rzecz kontaktu e-mailowego, telefonicznego lub poprzez inne komunikatory. Zalecana jest praca zdalna lub przychodzenie pracowników w różne dni tygodnia, aby w tym samym pomieszczeniu jednocześnie przebywał jeden pracownik. Należy pamiętać, że duża część zakażonych przechodzi infekcję bezobjawowo i nieświadomie może zakażać innych. Brak kontaktu bezpośredniego jest najlepszym środkiem ochrony,
- regularne wietrzenie pomieszczeń, najlepiej stałe trzymanie otwartego lub uchylonego okna w pomieszczeniach pracowniczych i wspólnych, zwłaszcza w toaletach i korytarzach,
- zasłanianie ust i nosa maseczką,
- prawidłowe mycie rąk wodą z mydłem przez minimum 30 sekund,
- dezynfekowanie rąk,
- unikanie dotykania twarzy (oczu, nosa, ust),
- zachowanie bezpiecznej odległości 1,5 m od innych osób,
- zwrócenie się o pomoc medyczną (najpierw telefonicznie) w przypadku zauważenia u siebie objawów choroby o charakterze wirusowym (gorączka, kaszel, trudności w oddychaniu).
Pracownicy bibliotek powinni bezwzględnie stosować się do zasad profilaktycznych przedstawianych i aktualizowanych przez Główny Inspektorat Sanitarny i Ministerstwo Zdrowia. W sytuacji stwierdzenia zakażenia koronawirusem należy wdrożyć procedury przewidziane przez GIS.
Biblioteka Narodowa zachęca wszystkich bibliotekarzy i czytelników do jak najszybszego zaszczepienia się. Im samym jak i osobom, z którymi się kontaktują, zwłaszcza tym o obniżonej odporności, uzyskanie odporności poprzez szczepienie obniży znacząco ryzyko zakażenia, ciężkich i długotrwałych powikłań, które w wielu przypadkach doprowadziły do przedwczesnej śmierci. Biblioteka Narodowa zachęca biblioteki do promowania szczepień i przedstawiania korzyści, jakie dzięki szczepieniom ludzkość zyskała w przeszłości i obecnie.