Temat przemocy seksualnej dość często pojawia się w literaturze współczesnej. W dzisiejszej recenzji znalazły się dwa zupełnie różne od siebie teksty, poruszające te tabu – Zgwałcony oraz Sonia.
Autobiografia i kulturowy kontekst
Raymond M. Douglas w Zgwałconym postanowił podzielić się z czytelnikami doświadczeniami z własnej biografii. Dokładnie opisał okoliczności, w jakich doszło do napaści seksualnej, jej przebieg oraz dalsze losy swoje i sprawcy. Opowiedział o trudnych emocjach, które towarzyszyły mu w ciągu kolejnych lat po gwałcie. Jednocześnie zgrabnie wplótł w tekst refleksje na temat kulturowego kontekstu środowiska, w którym przyszło mu funkcjonować.
Czytelnik z piętnem?
Może się wydawać, że Zgwałcony jest książką tak bardzo osobistą, że jej czytelnik będzie niejako obarczony traumą autora. Nic bardziej mylnego – forma tej książki jest wyjątkowo przystępna, gdyż autor nie rozdrapuje swoich doświadczeń po to, by nimi obciążyć psychikę odbiorcy, ale dzieli się z szerokim gronem swoją refleksją na temat swojego życia społeczeństwa i jego reakcji na gwałt. Znajdziecie tu fragmenty poświęcone różnym formom przemocy seksualnej, psychice gwałcicieli oraz rodzajom wsparcia.
Niezauważalny
To nie jest książka lekka, łatwa i przyjemna – choć czyta się ją płynnie. Warto przytoczyć komentarz Andrzeja Depko zamieszczony w przedmowie:
To jest książka, którą można uznać za klasyczny horror, spełnia bowiem wszystkie cechy tego gatunku. Przerażające jest to, że opisane zdarzenia nie są wymysłem autora, lecz fragmentem jego biografii.
Gdy ją przeczytacie, zapamiętacie jej przesłanie i zaczniecie zwracać uwagę na faktycznie istniejący nie tylko w naszym społeczeństwie problem. Polecam.
TYTUŁ: Zgwałcony
AUTOR: Raymond M. Douglas
TŁUMACZ: Krzysztof Puławski
LICZBA STRON: 120
WYDAWNICTWO: Media Rodzina
ROK WYDANIA: 2018
Kto katem, kto ofiarą?
Główną bohaterką powieści Magdaleny Louis Sonia jest Maria, młoda Polka, która wraca do rodzimego kraju z Ameryki. Wspomina swoje dzieciństwo i dojrzewanie u boku młodszej siostry Soni i matki, porzuconej przez ojca dziewcząt. Wyjazd dziewczyny do Stanów był nieoczekiwany, spowodowany przez przykre wydarzenia. Temat gwałtu powraca w tej powieści jak bumerang. Kto jest ofiarą, a kto prześladowcą? Szybko okazuje się, że pozory mogą mylić…
„Co się wydarzyło w zamknięciu czterech ścian?”
Autorka kładzie nacisk przede wszystkim na społeczny obraz gwałtu. Kilkukrotnie powraca w powieści wątek plotek i niedomówień rozprzestrzeniających się w małych społecznościach. Równie często powtarza się motyw zmowy milczenia, obowiązującej w rodzinie: ofiarom zbrodni zarzuca się kłamstwo bądź też obarcza się je winą za przemoc seksualną. Louis brutalnie pokazuje do czego mogą doprowadzić takie reakcje. Jak skończy się ta historia?
Przynależność gatunkowa
Trudno jednoznacznie dopasować Sonię do jednego gatunku. Autorka miesza formy: mamy tu motywy z powieści obyczajowej, wątek kryminalny, ale i elementy thrilleru psychologicznego. Kreacja bohaterów również jest niejednoznaczna – Louis kilkukrotnie myli tropy, gdy czytelnik próbuje rozwikłać tajemnicę. Gdy odbiorca myśli, że już wie, jakie wydarzenia miały miejsce, następuje nagła komplikacja. Właśnie dzięki takim zwrotom akcji ta powieść jest naprawdę ciekawa.
TYTUŁ: Sonia
AUTOR: Magdalena Louis
LICZBA STRON: 336
WYDAWNICTWO: Świat Książki
ROK WYDANIA: 2019
Lustrzane inspiracje
Warto mieć te pozycje w swoich bibliotekach z uwagi na aktualność problemu. Biblioteki mogą czynnie włączyć się w przeciwdziałanie przemocy seksualnej, np. udostępniając bezpłatne materiały, ulotki czy broszury informacyjne zamieszczone m.in. na rządowych stronach takich jak przemoc.gov.pl. Warto wygospodarować w bibliotece miejsce, gdzie będą znajdować się bezpłatnie dostępne materiały o ważnych społecznych treściach (np. ulotki poświęcone telefonowi zaufania dla dzieci i młodzieży czy przeciwdziałaniu agresji).