W związku z powrotem uczniów do szkół i placówek oświatowych od 1 września 2020 roku należy zadbać o bezpieczne uruchomienie biblioteki szkolnej.

Jeżeli szkoła będzie otwarta to biblioteka szkolna powinna zostać również otwarta z zachowaniem rygorów sanitarnych. Pracownicy bibliotek powinny działać w oparciu o decyzje dyrektora szkoły wprowadzając zasady korzystania z biblioteki szkolnej. Szczegółowe wytyczne są prezentowane poniżej.

Obowiązujące rekomendacje dla bibliotek, w tym szkolnych, zostały podane w tym komunikacie Biblioteki Narodowej. Należy jednak pamiętać, że biblioteki różnych typów regulują także inne przepisy, w przypadku bibliotek szkolnych należy brać pod uwagę przepisy dotyczące szkół, które wydaje Ministerstwo Edukacji Narodowej. Decyzję, w jakim zakresie biblioteka zostanie otwarta na potrzeby szkoły oraz jakie zasady korzystania z biblioteki zostaną wprowadzone zgodnie z przepisami, podejmuje dyrektor szkoły.

Na decyzję o otwarciu szkoły w trzech możliwych trybach – tradycyjny, zdalny, mieszany – będą miały wpływ kryteria takie jak: zakażenie SARS-CoV-2 w szkole, lokalna sytuacja epidemiologiczna, kwarantanna któregoś z uczniów lub pracowników, a także opinia lekarza. Szkoły znajdujące się w strefach tzw. żółtej i czerwonej mogą zostać wprowadzone dodatkowe kryteria i obostrzenia. Szczegóły są dostępne na stronie internetowej MEN.

Minister Edukacji Narodowej wraz z Głównym Inspektorem Sanitarnym i Ministerstwem Zdrowia przedstawili wytyczne dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek, które będą obowiązywały od 1 września 2020 r. Wytyczne zawierają ogólne i szczegółowe zalecenia związane m.in. z: organizacją zajęć w szkole, dezynfekcją pomieszczeń i powierzchni, postępowaniem w przypadku podejrzenia zakażeni. Odnośnie działania bibliotek w szkołach zawarto następującą wytyczną:

Należy ustalić i upowszechnić zasady korzystania z biblioteki szkolnej oraz godziny jej pracy, uwzględniając konieczny okres 2 dni kwarantanny dla książek i innych materiałów przechowywanych w bibliotekach.

25 sierpnia MEN podał szczegółowe informacje o funkcjonowaniu biblioteki szkolnej i praca nauczyciela bibliotekarza w dedykowanym poradniku. Zawierają one m.in. obowiązki czytelników, obowiązki bibliotekarzy i wytyczne działania biblioteki. Szczegóły poniżej.

• Wytyczne dla szkół i placówek – wrzesień 2020
• Dobre praktyki w zakresie zdalnej edukacji – poradnik MEN
• Zalecenia dla dyrektorów szkół ze stref żółtej i czerwonej
• Bezpieczny powrót do szkoły – uczniowie
• Bezpieczny powrót do szkoły – rodzice
• rekomendacje Biblioteki Narodowej: dotyczące funkcjonowania bibliotek podczas epidemii, stan na 8 sierpnia 2020 roku oraz dla bibliotek w powiatach objętych specjalnymi obostrzeniami podczas epidemii
• wytyczne dla funkcjonowania bibliotek w trakcie epidemii COVID-19 Ministerstwa Rozwoju
• obowiązujące akty prawne – wykaz poniżej

Większość dyrektorów szkół pozostawia obowiązek opracowania zasad korzystania z biblioteki szkolnej nauczycielom bibliotekarzom. W zasadach korzystania z biblioteki szkolnej przez uczniów należy uwzględnić:

• godziny pracy biblioteki szkolnej
• 2-dniową kwarantannę dla kwarantanny dla książek i innych materiałów przechowywanych w bibliotekach oraz sposób jej przeprowadzania (Biblioteka Narodowa rekomenduje 3-dniową kwarantannę)
• sposobu obsługi czytelników
• sposób zwrotu książek i innych zbiorów
• sposobu wypożyczeń i innych zbiorów
• zasad dostępu do księgozbioru
• przestrzegania rygoru sanitarnego
• wyznaczenia przerwy technicznej na wietrzenie, dezynfekcję i sprzątanie pomieszczenia
• wyznaczenia bezpiecznych odległości pozwalających zachować dystans społeczny
• poniższe wytyczne Funkcjonowanie biblioteki szkolnej i praca nauczyciela bibliotekarza

Zgodnie z nowymi wytycznymi:

• do szkoły, tym samym do biblioteki szkolnej, mogą przychodzić tylko uczniowie i pracownicy bez objawów chorobowych, których domownicy nie przebywają na kwarantannie lub w izolacji
• nie ma obowiązku zakrywania nosa i ust
• obowiązuje przestrzeganie zasad higieny osobistej, w tym dezynfekowanie rąk
• regularnie wietrzenie pomieszczeń oraz sprzątanie
• dodatkowo nie należy przyjmować interesariuszy z zewnątrz.

Przykładowe regulaminy określające zasady korzystania z biblioteki szkolnej znajdziesz na Forum Bibliotekarzy ­– grupie na Facebooku tworzonej przez Lustro Biblioteki. Tam również możesz poprosić o poradę, uzyskać odpowiedzi na nurtujące pytania, sprawdzić jak inni radzą sobie z nową rzeczywistością. Zachęcam do dzielenia się swoimi doświadczeniami i dzielenia się materiałami.

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało poradnik „Dobre praktyki dotyczące funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19”.

• Pobierz poradnik (doc, pdf)

Biblioteka szkolna w okresie pandemii COVID-19 funkcjonuje na podstawie wytycznych MZ, GIS i MEN . Szczegółowe instrukcje korzystania ze zbiorów oraz procedury bezpieczeństwa są dostępne są na stronie internetowej Biblioteki Narodowej.

Celem procedur jest:
1) zminimalizowanie zagrożeń zakażenia koronawirusem lub choroby COVID-19,
2) umożliwienie uczniom dostępu do książek w postaci tradycyjnej, oddanie wypożyczonych pozycji przed okresem kwarantanny woluminów.

Obowiązki czytelników:
1) Do pomieszczenia biblioteki szkolnej mogą wejść tylko uczniowie szkoły.
2) Należy przestrzegać przyjętych zasad bezpieczeństwa sanitarnego, np. stosować jednorazowe rękawiczki lub płyn dezynfekujący.
3) W pomieszczeniu biblioteki zabrania się korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń aktywowanych dotykiem (np. audio-guide’y, ekrany dotykowe).
4) W celu zminimalizowania możliwości zarażenia wirusem w punkcie obsługi czytelnika można wyznaczyć oddzielne strefy komunikacyjne (np. oznakowane linią na podłodze):
a. dla osoby oddającej książki i/lub oczekującej na wypożyczenie,
b. dla osoby wypożyczającej (np. w czytelni),
c. do składowania oddanych książek – przejście dezynfekcji i okresowej kwarantanny (strefa niedostępna dla użytkownika).
W każdej strefie może przebywać jedna osoba. Maksymalnie do biblioteki mogą wejść dwie osoby: jedna wypożyczająca, druga oczekująca (w wyznaczonej strefie). Zabrania się przekraczania ciągów komunikacyjnych. W przypadku większej liczby osób przebywających w bibliotece, powinny one oczekiwać na korytarzu w bezpiecznej odległości 1,5-2 m.
5) Zbiory biblioteczne podaje wyłącznie bibliotekarz.
6) Czytelnicy mogą składać zamówienia książek drogą elektroniczną przyjętą w szkole.

Obowiązki bibliotekarzy:
1) Pracownicy bezpośrednio obsługujący użytkowników biblioteki są zobowiązani do stosowania zasad profilaktyki zdrowotnej, dezynfekowania rąk lub zakładania jednorazowych rękawic ochronnych.
2) Wszystkie książki zwrócone przez czytelników są oznakowane datą zwrotu, odłożone w odrębne miejsce oraz poddane 2-dniowej kwarantannie (zgodnie z wytycznymi MEN, MZ i GIS dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek od 1 września 2020 r.).
3) W czasie przerwy w bezpośredniej obsłudze użytkowników biblioteki pracownicy prowadzą prace porządkowe ze szczególnym uwzględnieniem ciągów komunikacyjnych: wietrzą salę, przecierają powierzchnie płaskie.
4) Po zakończeniu obsługi czytelników – na koniec dnia – pracownicy dezynfekują środkami zapewnionymi przez szkołę powierzchnie płaskie i sprzęty w pomieszczeniu biblioteki i zapleczu.

DZIAŁANIE BIBLIOTEKI
1) Biblioteka podejmuje inicjatywy skierowane do czytelników, które ułatwiają im dostęp do kultury, wiedzy i informacji.
2) Prowadzi działalność informacyjną, edukacyjną i kulturalną.
3) Biblioteka realizuje e-usługi, np. udzielanie porad bibliotecznych i czytelniczych on-line.
4) Nauczyciele bibliotekarze są w kontakcie z czytelnikami, proponują różne formy aktywności w formie konkursów, zabaw literackich.
5) Nauczyciele bibliotekarze czytają uczniom w czasie rzeczywistym on-line.
6) Nauczyciele bibliotekarze współpracują z pozostałymi nauczycielami, aby wspomagać proces dydaktyczny.
7) Na stronie internetowej szkoły i w zakładce biblioteka są umieszczane recenzje książek, teksty literackie, linki do darmowych audiobooków i e-booków, listy polecanych książek, linki do ekranizacji lektur szkolnych, linki do instytucji kultury oferujących wirtualny dostęp do światowych muzeów, sztuk teatralnych, linki do bibliotek cyfrowych zawierających najcenniejsze skarby polskiej kultury i historii, np. Biblioteka Cyfrowa Polona, linki do filmów, spektakli, koncertów, słuchowisk i programów publicystycznych, wydarzeń kulturalnych.
8) Biblioteka prezentuje propozycje książek, a także istotne bieżące informacje dotyczące akcji, konkursów wydarzeń czytelniczych i tematów, np.:
– linki do stron z bezpłatnymi książkami i lekturami szkolnymi, które wspomogą proces edukacji bądź uprzyjemnią pobyt w domu, m.in.: lektury.gov.pl, wolnelektury.pl,
– linki do stron z bezpłatnym dostępem do ekranizacji lektur szkolnych,
– informacje o Międzynarodowym Dniu Książki dla Dzieci.

• Pobierz poradnik (doc, pdf)

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

• Prezentacja z konferencji Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2020 roku – Bezpieczny powrót do szkół – prezentacja z konferencji z
• Komunikat Ministerstwa Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2020 roku – Przygotowania do rozpoczęcia nowego roku szkolnego – konferencja prasowa
• Komunikat Ministerstwa Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2020 roku – Dobre praktyki w zakresie zdalnej edukacji – poradnik MEN
• Komunikat Ministerstwa Edukacji Narodowej z 21 sierpnia 2020 roku – Zamów środki ochrony dla swojej szkoły
• Komunikat Ministerstwa Edukacji Narodowej z 12 sierpnia 2020 roku – Jak organizować kształcenie w czasie epidemii – zalecenia dla dyrektorów szkół
• Komunikat Ministerstwa Edukacji Narodowej z 12 sierpnia 2020 roku – Rozwiązania prawne potrzebne do organizacji pracy szkoły w czasie epidemii gotowe – minister podpisał rozporządzenia
• Bezpieczny powrót do szkół – dowiedz się więcej
• Na dedykowanej stronie MEN w Q&A zawarto odpowiedź na pytanie dotyczące korzystania przez uczniów z biblioteki szkolnej.

Czy uczeń może korzystać ze świetlicy lub biblioteki szkolnej?
Tak, jeśli szkoła jest otwarta. Dyrektor określi zasady działalności świetlicy w regulaminie funkcjonowania szkoły podczas pandemii.