Czy jeśli od lat niezmiennie najbardziej znanym wśród Polaków pisarzem jest Henryk Sienkiewicz (raporty BN: Stan czytelnictwa w Polsce), to też zapala się Wam w głowach lampka: coś tu nie gra? Albo może żołądek podjeżdża do gardła, kiedy widzicie wyniki ostatniego badania PIAAC (w ostatniej edycji Polska jest na szarym końcu, przy okazji zaliczając spektakularnie największy spadek umiejętności czytania ze zrozumieniem wśród osób dorosłych)? Zachęcam do lektury tekstu, który nadesłała Marysia Jakóbczyk-Rams z Działu Wsparcia Sieci Małopolskich Bibliotek Publicznych WBP w Krakowie.
Oczywiście bibliotekami nie zbawimy świata, ale jeśli – tak jak dla mnie – są to dla Was sygnały niepokojące, to czujecie odpowiedzialność za to, żeby chociaż odrobinę zmienić stan rzeczy. Nawet, jeśli „zbawionych” będzie można policzyć na palcach.
Z takiej niezgody na rzeczywistość wziął się pomysł na projekt szkoleniowy – i tropami, które przyszły nam do głowy chciałabym się z Wami podzielić. Być może będzie to inspiracja dla tych z Was, którzy zechcą pociągnąć wątek w swojej pracy.
W tym roku mieliśmy szczęście otrzymać dofinansowanie do projektu szkoleniowego „Skoncentrowani na czytaniu. Zwiększamy i ułatwiamy dostęp do książki” w ramach programu „Partnerstwo dla książki”, dzięki czemu małopolscy bibliotekarze mieli szansę poznać bliżej niektóre zjawiska utrudniające sięganie po książki – i zastanowić się nad kreatywnymi rozwiązaniami tych problemów. Założyliśmy, że możemy zawalczyć na polu koncentracji, niezbędnej dla efektywnej i przyjemnej lektury. Przygotowaliśmy sześć wydarzeń.
Szkolenia dla bibliotekarzy
Fenomenalnie zaprezentowała się logopedka, Maria Szyfter, która z prędkością tysiąca pomysłów na godzinę pokazała, w jaki sposób powinno się pracować z najnajami (bardzo małymi dziećmi), żeby gładko wchodziły w kontakt z książką. Wyraźne onomatopeje, zachęta do głośnego wyrażania emocji, a przede wszystkim skupianie uwagi w równym stopniu na twarzy lektora (z bogatą mimiką) co na książce – to niektóre z genialnych, profesjonalnych podpowiedzi.
Czy wiecie, że lepiej zapamiętujemy, kiedy jesteśmy wyluzowani – a jeszcze lepiej, kiedy śmiejemy się? Dominik Pawlik, trener wykorzystujący pedagogikę cyrku, wprowadził uczestników projektu w tajniki wyluzowania: reinterpretacje gier i ruchowych zabaw, które pozwalają przygotować się na intelektualne wyzwania.
W tematykę neuroróżnorodności i uwrażliwienia na potrzeby osób w szczególności w spektrum autyzmu wprowadziła bibliotekarzy Małgorzata Hwang, terapeutka integracji sensorycznej. Oprócz sporej dawki teorii podzieliła się prostymi (i tanimi) trickami na aranżowanie przestrzeni inkluzywnej dla neuroatypowych odbiorców kultury.
Do rzetelnej, uprzejmej i efektywnej dyskusji z osobami, które „nie mają czasu” na czytanie przygotował uczestników projektu Marcin Mielewczyk (Uniwersytet Jagielloński). Była to spora dawka wiedzy i czas na praktyczne ćwiczenia z narzędziami wykorzystywanymi w debatach oksfordzkich. Refleks, empatia, aktywne słuchanie, dobór argumentów – mamy nadzieję, że sprawdzą się w rozmowach z tymi, którzy do książek podchodzą jak do jeża… i może też z tymi, którzy skąpią grosza na działalność bibliotek.
Katarzyna Kowalska-Bębas, współautorka programu „Kosmos i Kajo” zajęła się głębokim odpoczynkiem, uważnością na sygnały wysyłane z ciała i te docierające z zewnątrz. Pokazała, w jaki sposób modulować zajęcia w bibliotekach, żeby redukować stres i poprawiać gotowość do współpracy wśród uczestników zajęć.
Wydarzenie finalizujące projekt miało charakter warsztatów design thinking, podczas których zespoły robocze miały za zadanie wypracować jak najwięcej nowych pomysłów na działania animujące czytelnictwo, a potem doszlifować najlepsze z nich. Uczestnicy wspierali się przy tym zdobytą wcześniej wiedzą i kompetencjami. Spotkanie facylitowała Małgorzata Spasiewicz-Bulas z Attention Drawing Studio, która na żywo stworzyła niesamowity graficzny reportaż ze spotkania, a następnie przygotowała suitę grafik dla uczestników – będą mogli w piękny, wizualny sposób pokazywać swoim użytkownikom cele, jakie realizują ich biblioteczne przedsięwzięcia.
Liczymy na to, że bibliotekarze, którzy wzięli udział w projekcie, wrócili do siebie z wiedzą i doświadczeniem, które przełoży się na konkretne działania ułatwiające kontakt z książkami. Mamy też nadzieję, że ten tekst zainspiruje Was do szukania własnych, nowych rozwiązań na trudnym polu rozwoju (zwijającego się) czytelnictwa.
Projekt „Skoncentrowani na czytaniu. Zwiększamy i ułatwiamy dostęp do książki – szkolenia dla bibliotekarzy” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Źródło zdjęć: mat. pras. WBP Kraków