W 2021 roku Sejm RP i Senat RP uhonorowali patronów roku 2022 podejmując okolicznościowe uchwały. Poniżej udostępniam listę nazwisk, które mogą być przydatne przy planowaniu wydarzeń w bibliotece.
1. Uhonorowani przez Sejm RP
Maria Grzegorzewska, Maria Konopnicka, Ignacy Łukasiewicz, Józef Mackiewicz, Wanda Rutkiewicz, Józef Wybicki oraz Romantyzm Polski będą patronować rokowi 2022.
Rok Romantyzmu Polskiego
W przyszłym roku przypada 200. rocznica pierwszego wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, które wyznaczają początek polskiego romantyzmu. W uchwale zaznaczono, iż „pamięć romantyzmu polskiego jest zatem pamięcią najważniejszych znaków określających narodową tożsamość. W roku 2022 przypadają dwusetne urodziny tej epoki i jest to dobry powód do przypomnienia duchowego depozytu, jaki pozostawili nam romantyczni bohaterowie, artyści i myśliciele”.
„Ballady i romanse” będą również lekturą Narodowego Czytania.
Maria Konopnicka
Polska pisarka, poetka, tłumaczka i publicystka. W 2022 roku przypada 180. rocznica jej urodzin (23 maja 1842). Z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanowił uhonorować jedną z najwybitniejszych pisarek w historii, realistkę, twórczynię Roty.
W uchwale w sprawie ustanowienia roku 2022 rokiem Marii Konopnickiej przypomniano krótki biogram pisarki: Maria Konopnicka debiutowała w czasopiśmie „Kaliszanin” w 1870 roku, używając pseudonimu „Marko”. W 1881 roku wydała pierwszy tomik poezji. Redagowała pismo „Świt”, współpracowała z tygodnikiem „Bluszcz”, pisała nowele. Była honorową członkinią Towarzystwa Szkoły Ludowej. Na łamach m.in. „Kuriera Warszawskiego” zajmowała się krytyką literacką. Zasłynęła prozą i utworami skierowanymi do dzieci. W 1908 roku opublikowała Rotę – wiersz, który był jej protestem przeciw polityce germanizacji w zaborze pruskim. Za pomocą utworów protestowała przeciwko ustrojowi oraz niesprawiedliwości społecznej. Uczestniczyła w proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni, akcji potępiającej represje władz pruskich. Walczyła o prawa kobiet, o pomoc dla więźniów politycznych i kryminalnych.
Józef Wybicki
Kolejnym patronem został Józef Rufin Wybicki, który napisał Pieśń Legionów Polskich we Włoszech będącą od 1927 roku polskim hymnem narodowym. W 2022 roku minie dokładnie 200 lat od jego Wybickiego, 275 lat od urodzin i 225 lat od powstania wspomnianej Pieśni.
W uchwale oddano hołd dokonaniom Wybickiego. Podkreślono również, że: karierę polityczną rozpoczął od udziału w elekcji królewskiej Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku. Do historii przeszła jego protestacja zgłoszona w trakcie sejmu Repninowskiego w 1769 roku, która przez współczesnych uznawana jest za jedno z pierwszych działań konfederacji barskiej, do której Wybicki dołączył. Wielokrotnie był posłem na Sejm, jednak nie został wybrany na najważniejszy Sejm Wielki z 1788-1792 roku. Pomimo to brał udział w pracach nad wdrożeniem Konstytucji 3 maja jako przedstawiciel stanu mieszczańskiego. Po interwencji rosyjskiej i zwycięstwie targowiczan, wziął udział w tajnych przygotowaniach do wybuchu Insurekcji kościuszkowskiej. Po upadku Insurekcji wyjechał do Paryża, gdzie dzięki jego staraniom udało się uzyskać zgodę na utworzenie wojska polskiego u boku Francji.
Wanda Rutkiewicz
Trzecią uhonorowaną postacią jest Wanda Rutkiewicz. W 2022 roku upływa 30. rocznica śmierci Wandy Rutkiewicz-Błaszkiewicz, polskiej himalaistki światowej sławy. Zdobyła, jako trzecia kobieta na świecie i jako pierwsza osoba z Polski, szczyt Mount Everestu oraz jako pierwsza kobieta szczyt K2.
Maria Grzegorzewska
Do grona patronów roku 2022 dołącza Maria Grzegorzewska, twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce. Była też pedagogiem specjalnym, tyflopedagogiem, tyflopsychologiem. Działała społecznie. W uchwale przypomniano jej słowa „Piękne słowa tylko szkodę przynoszą, jeśli nie są poparte czynem, choćby próbą działania”.
W roku 2022 mija 100 lat od utworzenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, obecnie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, instytucji, która została założona przez prof. Marię Grzegorzewską.
Ignacy Łukasiewicz
Twórca światowego przemysłu naftowego Ignacy Łukasiewicz został patronem roku 2022. W marcu będziemy obchodzić 200. rocznicę jego urodzin. W uzasadnieniu można przeczytać uzasadnienie wyboru: „ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”. Jak podano w uchwale Łukasiewicz „był też farmaceutą i wynalazcą lampy naftowej. W 1853 roku przy świetle lampy naftowej skonstruowanej przez niego wykonano pierwszą, nocną operację w szpitalu we Lwowie. Jako twórca przemysłu naftowego Ignacy Łukasiewicz wyprzedził Amerykanów i Rumunów”.
Józef Mackiewicz
Sejm do grona patronów włączył również pisarza Józefa Mackiewicza „uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi”. W kwietniu przypada 120. rocznica urodzin pisarza, który „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”.
2. Uhonorowani przez Senat RP
Władysław Bartoszewski, Bronisław Geremek, Ignacy Łukasiewicz i Bruno Schulz będą patronami 2022 roku. Zdecydował o tym Senat, podejmując stosowne uchwały. Rok 2022 będzie także Rokiem Botaniki.
Bruno Schulz
Według uchwały Bruno Schultz jest „niewątpliwie jednym z najoryginalniejszych twórców polskiej kultury XX wieku, a Jego utwory weszły do kanonu literatury światowej i są znane nawet w najodleglejszych kulturowo rejonach świata. Recepcja dorobku Autora „Sklepów cynamonowych” następuje nie tylko w Polsce, na Ukrainie czy w Izraelu, ale też w wielu innych krajach, gdyż Jego opowiadania przetłumaczono na ponad 45 języków. W ostatnich latach ukazały się ich przekłady na język chiński, turecki, estoński, albański, grecki i wietnamski, co dobitnie świadczy o zasięgu oddziaływania utworów Pisarza, stanowiących inspirację dla kolejnych pokoleń ludzi kultury”. Podkreślono również, że Schultz „z pewnością zasługuje na miano ambasadora polskiej kultury na świecie”. W 2022 roku przypada 130. rocznica urodzin i 80. rocznica śmierci wszechstronnego artysty.
Władysław Bartoszewski
W 2022 roku mija setna rocznica urodzin Władysława Bartoszewskiego, znanego towarzyszom broni z Armii Krajowej pod pseudonimami Ludwik lub Teofil – głosi uchwała składająca hołd patriocie „uznając jego credo za istotne dla Polaków angażujących się w pracę na rzecz przyszłości demokratycznej Rzeczypospolitej”. Jak podano w akcie „Władysław Bartoszewski był człowiekiem wszechstronnym: humanistą, historykiem, publicystą, dziennikarzem, pisarzem i wykładowcą. Traktował ten segment swego życia jako misję. Znaliśmy go także jako dyplomatę i polityka. Powiedzieć o kawalerze Orderu Orła Białego oraz człowieku uhonorowanym tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, iż był działaczem społecznym, to pozbawić go części jego niezwykłej osobowości”.
Bronisław Geremek
Kolejny patron to Bronisław Geremek. W 2022 roku przypada 90. rocznica urodzin jednego z najważniejszych polskich polityków, współodpowiedzialnego za odbudowę niepodległości Polski i wprowadzenie Rzeczypospolitej do NATO i Unii Europejskiej. W uchwale można przeczytać, że „Senat Rzeczypospolitej Polskiej, ustanawiając rok 2022 Rokiem Bronisława Geremka, oddaje Mu szczególny hołd, wyraża szacunek oraz wielkie uznanie dla Jego dokonań świadczących o umiłowaniu Ojczyzny i rodaków. Dobrze służył Polsce!”. Ponadto uchwała prezentuje dłuży biogram Bronisława Geremka.
Rok Botaniki
W 100-lecie powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego, pragnąc podkreślić zasługi polskich botaników dla światowej nauki oraz przypomnieć rozwój botaniki polskiej, jaki nastąpił po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2022 Rokiem Botaniki. W uchwale zaznaczono, że „bogata baza naukowa Towarzystwa to księgozbiór Biblioteki PTB, składający się z 47 139 egzemplarzy wydawnictw zwartych i ciągłych, odbitek i broszur, oraz wydawnictwa własne PTB, w tym około 350 tomów różnych czasopism i druków zwartych” oraz wymieniono sukcesy i osiągnięcia polskich botaników.
Ignacy Łukasiewicz
Uhonorowany także przez Sejm RP.
Źródło zdjęć: freepik.com