Na wigilijny dzień chciałabym polecić wam książkę całkowicie odartą z bożonarodzeniowej, czasem kiczowatej, otoczki. Słońce Księżyc Gwiazda to historia wigilijnej nocy w wyjątkowym, niekomercyjnym wydaniu.
„Istota, która stworzyła Wszechświat” i „ścięgno mięśnia prostego”
Autorem ilustrowanej książki Słońce Księżyc Gwiazda jest Kurt Vonnegut – amerykański pisarz, autor literatury postmodernistycznej oraz sci-fiction. Słońce Księżyc Gwiazda to jedyny jego tekst skierowany do dzieci – pozycja równie ciekawa, co kontrowersyjna. Vonnegut przedstawia w niej zdarzenia z wigilijnej nocy z perspektywy niemowlaka, łącząc ze sobą jednocześnie wzniosłość (tajemnicę mistyki wcielenia „Istoty, która stworzyła Wszechświat”) i fizjonomię ludzkiego ciała.
Biblijna narracja kontra noworodek
Vonnegut koncentruje się na wydobyciu wspomnianego kontrastu – z jednej strony otrzymujemy biblijną narrację (gwiazdę betlejemską, wschodzące słońce, wszelkie stworzenie), z drugiej noworodka, którego system nerwowy dopiero się kształtuje. Boska istota
Płakała jak każdy. Kiedy po raz pierwszy szeroko otworzyła oczy, były pełne łez i zamglone. Nic nie widziała wyraźnie. Nie umiała ocenić, co jest blisko, a co daleko.
Wzrok i słuch nowonarodzonego dopiero przystosowują się do bodźców zewnętrznych: chłopiec słyszy odbiegające go odgłosy zwierząt, widzi zarys postaci, czuje ciepło ciała. Taka perspektywa zupełnie odstaje od innych bożonarodzeniowych narracji.
Kontrasty i kontrowersje
W książce Słońce Księżyc Gwiazdy uderza warstwa językowa (postmodernistyczny autor łączy poetycki styl z potocyzmami – „Kiedy Istota, która stworzyła świat, znowu otworzyła oczy, wciąż zezowała”). Osobliwa jest również szata graficzna tego tekstu. Przyznam, że zamysł autora (połączenie sacrum i profanum) jest całkowicie spójny z ilustratorską koncepcją graficzną – zastosowane barwy i kolory odpowiadają w pełni rzeczywistemu postrzeganiu świata przez system nerwowy noworodka, który nie rozpoznaje jeszcze kolorów i najlepiej widzi wyraziste kontury. Proste kształty, koła, gwiazdy, gładkie powierzchnie są łącznikiem tych dwóch niebiańsko-ludzkich rzeczywistości. Słońce Księżyc Gwiazda to tytuł dla świadomego odbiorcy – potrafiącego interpretować tekst i obraz.
Lustrzane inspiracje
Słońce Księżyc Gwiazda jest pozycją niekomercyjną, która albo zachwyci albo pozostanie całkowicie niezrozumiany. To książka wielowymiarowa, ambitna, nad której treściami warto się zastanowić w kontekście rozpoczynającego się świątecznego okresu. Życzę i sobie, i wam, właśnie takich bożonarodzeniowych prezentów – inspirujących i pobudzających do intelektualnej aktywności przez cały rok.
TYTUŁ: Słońce Księżyc Gwiazda
AUTOR: Kurt Vonnegut
ILUSTRATOR: Ivan Chermayeff
TŁUMACZ: Rafał Lisowski
WYDAWNICTWO: Mamania
LICZBA STRON: 64
ROK WYDANIA: 2018