Bezpłatny ogólnopolski system informatyczny dla każdej biblioteki, dostęp do zbiorów polskich bibliotek, obsługa eISBN oraz prowadzenie własnej biblioteki cyfrowej w ramach Polony – to zapowiedź nowych e-usług wysokiej jakości w ramach projektu OMNIS. Na udostępnienie nowej usługi będzie trzeba zaczekać do 2019 roku. Biblioteka Narodowa realizująca projekt już teraz zaprosiła przedstawicieli środowiska bibliotekarskiego do dyskusji. Czy szykuje się cyfrowa rewolucja?
7 lutego 2017 roku w Bibliotece Narodowej odbyła się konferencja otwierająca projekt „e-usługa OMNIS” podczas której zaprezentowano szczegółowe założenia projektu. Głównym celem OMINS jest wdrożenie ogólnopolskiego systemu informatycznego z dostępem do zbiorów polskich bibliotek i innych instytucji kultury. W efekcie realizacji projektu OMNIS biblioteki otrzymają zintegrowaną multiwyszukiwarkę, repozytorium wydawnicze e-ISBN oraz Polonę w Chmurze.
Traktujemy biblioteki bardzo poważnie, dlatego otwieramy projekt OMNIS z wieloma elementami, które pomogą w 2019 roku powiedzieć: sieć bibliotek w Polsce jest siecią nowoczesną, sprawną i potrzebną – mówił podczas otwarcia dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej.
4 e-usługi
Priorytetem dla wykonania zadania jest „wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych”. W skład projektu wchodzić będą następujące usługi:
- Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS – jedna multiwyszukiwarka pozwalająca przeszukać zasoby wszystkich polskich bibliotek i innych instytucji kultury
- Repozytorium wydawnicze e-ISBN – serwis e-ISBN połączony z bazą danych rynku wydawniczego umożliwiający wydawcom przekazywanie elektronicznej formy egzemplarza obowiązkowego wraz z metadanymi do repozytorium BN
- Polona w Chmurze dla bibliotek – umożliwi przechowywanie zbiorów cyfrowych w repozytorium BN oraz tworzenie, zarządzanie i publikowanie kolekcji cyfrowych w Polonie z zachowaniem tożsamości
- Polona w Chmurze dla naukowców – pozwoli na publikowanie własnych tekstów naukowych w Polonie (Polona Scholar) oraz umożliwi komunikację zespołów badawczych.
Biblioteczne Google dla wszystkich
Przy określaniu celów projektu pracownicy Biblioteki Narodowej wzięli pod uwagę także potrzeby i oczekiwania indywidualnego użytkownika. Takiego, który poszukuje szybkiej i sprawdzonej informacji pochodzącej z wiarygodnego źródła. Dzięki OMNIS i procesowi cyfryzacji dostęp do polskiego piśmiennictwa dla użytkownika będzie dostępny w zasięgu ręki (kliknięcia). Ta perspektywa dzięki wdrożeniu multiwyszukiwarki umożliwi odbiorcom przeszukiwanie w jednym miejscu publikacji pochodzących z różnych instytucji kultury. A ponadto wskaże ich wersję cyfrową bądź najbliższe miejsce, w którym dokument ten można wypożyczyć (lub skorzystać z terminala udostępnionego w bibliotece partnerskiej w ramach systemu Academica umożliwiającego dostęp online do dokumentów chronionych prawem autorskim).
Nowa jakość e-usług bibliotecznych
Pracownicy Biblioteki Narodowej zapowiedzieli pewnego rodzaju rewolucję pozwalającą na stworzenie jednolitego i uniwersalnego systemu zarządzania dla wszystkich typów bibliotek w Polsce. Projekt e-usług OMNIS ma na celu poprawę jakości metadanych obiektów bibliotecznych oraz zasobów elektronicznych rynku wydawniczego (bieżącej oferty wydawniczej) – z pewnością pozwoli to na stworzenie spójnego modelu danych i unowocześnienie repozytorium Biblioteki Narodowej z którego będą mogli korzystać wszyscy zainteresowani.
OMNIS w zapowiadanej formie (ale jeszcze w fazie projektowej) ma wykorzystać potencjał zasobów instytucji kultury w całym kraju, w tym bibliotek, archiwów, muzeów, a także wydawnictw. Dyskusja prowadzona podczas jednego ze spotkań „Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek”, w którym uczestniczyłam, potwierdziła zainteresowanie potencjalnych odbiorców, ale także wzbudziła wiele obaw związanych z wdrożeniem tego systemu.
Liczę na to, że bibliotekarze aktywnie włączą się do dyskusji ukierunkowanej na przyszłość e-usług bibliotecznych. Przecież OMNIS ma być przede wszystkim narzędziem bezpłatnym, wspomagającym pracę bibliotekarzy, ale także ułatwiającym dostęp do danych. Biblioteki dzięki niemu poszerzą zakres swojej działalności i oferowanych usług dla użytkowników – bardzo przydane będą tu w szczególności multiwyszukiwarka oraz tworzenie własnej biblioteki cyfrowej w ramach Polony (w tym bez ponoszenia kosztów utrzymania serwerów czy oprogramowania). Z kolei samo rozwinięcie funkcjonalności Polony pozwoli na poszerzenie kręgu odbiorów o użytkownika indywidualnego oraz naukowców. Projekt e-usługa OMNIS to zdecydowanie duży krok zmierzający do centralizacji. Zapowiada się on bardzo profesjonalnie, jednak wymaga współpracy na wielu płaszczyznach i z wieloma podmiotami.
Biblioteki już teraz mogą składać deklaracje i chęć przystąpienia do projektu e-usługa OMNIS. Oczywiście do współpracy zostały zaproszone biblioteki publiczne, szkolne, pedagogiczne i naukowe. Zapraszam na oficjalną stronę projektu bn.org.pl/omnis
Projekt „e-usługa OMNIS” finansowany jest przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa w ramach Działania 2.1 „Wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych” 2 osi priorytetowej Programu Polska Cyfrowa 2014-2020.