Nie sposób zaprezentować wszystkich lokalnych relacji z Narodowego Czytania. Ile miejscowości, tyle pomysłów. Poniżej chciałam wyróżnić zaangażowanie kilku bibliotek, które przygotowały akcję w kreatywny sposób i nadesłały swoje propozycje do Lustra Biblioteki.
Miejska Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
– Po raz kolejny zdecydowaliśmy się na filmową interpretację tekstu – nagranie czytania performatywnego z elementami inscenizacji. Taka forma pozwala nam dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. Kordian był dla nas nie lada wyzwaniem. Staraliśmy się jak najlepiej oddać ducha romantycznego dramatu, a jednocześnie pokazać wielowymiarowość „Kordiana”, którego każda kolejna lektura odkrywa nowe pokłady znaczeń i interpretacji. Zróżnicowanie scen sprawiło, że nagrywaliśmy je przez trzy dni w wielu przestrzeniach na terenie Lublina – m.in. w Muzeum Wsi Lubelskiej, zakątkach Starego Miasta, w pięknych wnętrzach Trybunału Koronnego, Centrum Kultury, a nawet w Szkole Podstawowej nr 38 im. Henryka Sienkiewicza w Lublinie. W odgrywaniu postaci naszym pracownikom pomagały stroje z epoki udostępnione dzięki uprzejmości dyrekcji Teatru im. Juliusza Osterwy. Efekty naszej pracy można obejrzeć na kanale YouTube, dodatkowo specjalnie dla naszych czytelników w dniu premiery przygotowaliśmy premierowe projekcje w wybranych filiach – prezentuje Aleksandra Flis z Działu Promocji i Marketingu.
Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej
– Do udziału zaproszeni zostali przedstawiciele samorządu, bialskich instytucji kultury, organizacji pozarządowych i stowarzyszeń, bialskie grupy teatralne i taneczne, uczniowie bialskich szkół oraz mieszkańcy miasta. Bibliotekarze przygotowali film promujący Narodowe Czytanie, który udostępniany był w mediach społecznościowych biblioteki, urzędu miasta oraz emitowany był w autobusach komunikacji miejskiej, co odbiło się szerokim echem wśród mieszkańców miasta. Wydarzenie odbyło się w przestrzeni publicznej, na dziedzińcu Założenia Zamkowo-Parkowego Radziwiłłów, przed budynkiem Miejskiej Biblioteki Publicznej. Założeniem tegorocznej edycji było stworzenie spektaklu w który wpleciono czytanie performatywne zaproszonych grup czytających, monologi solistów, występy grup teatralnych, taniec i muzykę. Święto literatury polskiej, jakim jest Narodowe Czytanie stało się również okazją do wręczenia przez Prezydenta Miasta Bialskiej Nagrody Kultury im. Anny z Sanguszków Radziwiłłowej – wieloletniej bibliotekarce i animatorce kultury Pani Krystynie Nowickiej. Uczestnicy wydarzenia otrzymali pamiątkowe wydania Kordiana opatrzone pamiątkowymi stemplami. Ogólnopolska akcja Narodowego Czytania na stałe wpisała się w kalendarz imprez kulturalnych bialskiej biblioteki, ale i miasta Biała Podlaska. Co roku staję się wspaniałą okazją do promowania czytelnictwa i bibliotek jako ważnych instytucji kultury w środowiskach lokalnych. Dokumentacja filmowa i wyjątkowe fotografie, które powstawały w trakcie przygotowań oraz wielkiego finału, poza wartością pamiątkową pozostaną cennymi dokumentami życia społecznego i staną się częścią zbiorów bialskiej książnicy – opowiada Adriana Flisińska, kierownik administracji i koordynator wydarzenia.
Biblioteka Publiczna Gminy Wiązowna
– W plenerowej przestrzeni Gminnego Parku Centrum odbyła się wiązowska edycja Narodowego Czytania. Wydarzenie otworzyła dyrektor Biblioteki Publicznej Gminy Wiązowna Marzena Kopka wraz z towarzyszącym jej Wojciechem Kłóskiem, przedstawicielem młodego pokolenia doceniającego wartości czytania. Wśród sympatyków czytania szczególnie miło zostali przyjęci znani i lubiani autorzy książek oraz ilustracji: Daniel Wyszogrodzki, Anna Salamon, Urszula Kwiatek, Emil Szweda, Katarzyna Kępińska, Łukasz Ciąćka, Justyna Jelińska i Zenon Krajewski. Twórcy książek oprócz zaangażowania scenicznego zostali docenieni za swoją dostępność podczas wydarzenia dla indywidualnych rozmów z czytelnikami. Oddając hołd twórczości Juliuszowi Słowackiemu w ostatniej części programu przywołaliśmy wiersze „Testament mój”, „Tak mi Boże dopomóż”, „Uspokojenie” i „Hymn” w wykonaniu uczniów Szkół Podstawowych. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa „Literaccy Patroni Roku 2024” specjalnie przygotowana na ten czas przez kadrę biblioteki. Ważnym punktem programu było uroczyste otwarcie budki bookcrossingowej, która stanęła w Gminnym Parku Centrum z inicjatywy Biblioteki Publicznej Gminy Wiązowna – podsumowuje Anna Mikulska, młodszy bibliotekarz.
Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej w Słupsku
– Wydarzenie „Czytamy Kordiana” odbyło się przy Baszcie Czarownic na Słupskich Bulwarach. Ukwiecone, biegną wzdłuż obu brzegów rzeki, dlatego to miejsce wybraliśmy na przystanek literacki Juliusza Słowackiego i Jego „Kordiana”. Na wstępie panie w sukniach z epoki zatańczyły Poloneza, ów wprowadził w melancholijny nastrój przybyłych na wydarzenie słupszczan. Napisano scenariusz, w którym znalazły się najważniejsze sceny, w oczach niektórych osób, które słuchały „Kordiana” pojawiły się łzy. To było niesamowite. Szpaler czytających był różnorodny, bowiem w czytaniu wzięli udział: dziennikarze, seniorzy, młodzież, obcokrajowcy i bibliotekarze. Pośród ludu pojawiała się dziwaczna postać w wieńcu, która zachęcała do wejścia w magię, bo czasami owa była jedynym wybawieniem w przeszłości, ratunkiem dla umęczonych Polski i Polaków. Owa dziwaczna kobieta rozdawała karty wróżebne i zaglądała w oczy zadziwionym słupszczanom. Czytanie „Kordiana” podzielono na osiem części, każdą scenę rozpoczynał głośny dźwięk gongu. Postać w czerni czytała prolog, który „uwiła” bibliotekarka, a w nim zamieniła Kordiana w dziewczynę, by móc oznajmić, że kobiety były równie odważne, jak mężczyźni, gdy ojczyzna krwawiła i potrzebowała nas wszystkich. […] Przy Baszcie Czarownic pojawia się Szatan i Czarownica, prowadzili dialog, a po tej scenie Czarownica weszła w tłum gapiów, obserwatorów i słuchaczy. Na Czarcim Moście przy Baszcie Czarownic tłum słupszczan obserwował przedstawienie, wzruszał się i nastała cisza. Takiej ciszy, po Narodowym Czytaniu, nigdy wcześniej nie doświadczyłam. To było znamienne. W tym roku mieliśmy cudownego partnera, a mianowicie Stowarzyszeniem Seniorów Ziemi Słupskiej „Alternatywa”, które raz w roku organizuje własny Festiwal Twórczości – Justyna Dudek, kierownik Działu Promocji i Komunikacji.
Zespół Placówek Kultury – Biblioteka Publiczna w Wąsoszu
– Wspólnie z wąsoskim Stowarzyszeniem Uniwersytetu Trzeciego Wieku zapraszaliśmy do głośnego czytania i wsłuchania się w arcytrudny dramat. Wybraliśmy koncepcję czytania wrażeniowego, w którym czytanie jest rytuałem, ponieważ wymaga uwagi i wgłębienia się w słowo pisane niemal wszystkimi zmysłami. Nasi seniorzy mogli aktywnie włączyć się w przygotowania: zaaranżować biblioteczną salę, wykonać dekoracje, namalować obraz inspirowany sylwetką bohatera, przynieść kwiaty z działki ogrodowej. Zadbaliśmy o nastrój, nawiązując do folklorystycznych obrzędów i wierzeń. Dzięki temu mogliśmy przenosić się w miejscu i czasie, tak jak bohaterowie utworu: z okadzonej chaty czarnoksiężnika Twardowskiego, pełnej biesów i czarownic, wprost na masyw górski Mont Blanc, w Alpach Zachodnich. Rozpoczęliśmy od przeczytania informacji o Narodowym Czytaniu, a następnie, aby zwizualizować I scenę dramatu dwie Czarownice wniosły obraz Kordiana usadawiając go na górze Mont Blanc. Obecne były recytacje zaklęć, niczym mantra, która przypominać miała o sile poezji i mocy kreacji. Oddziaływaliśmy na zmysły gości za pomocą dymu, kadzidełka o zapachu szałwi oraz muzyki w tle. W czytanie zaangażowali się seniorzy oraz bibliotekarki z Biblioteki Publicznej w Wąsoszu wraz z Filią Biblioteczną w Kamieniu Górowskim oraz bibliotekarką z pobliskiej Szkoły Podstawowej. Dzięki interpretacji głosowej gości lepiej poczuliśmy klimat utworu i wewnętrzne przeżycia młodego Kordiana. Tradycją już jest możliwość odbicia pamiątkowej pieczęci, w tym roku wykonałyśmy własnoręcznie dla gości specjalne magnesy. Nasze Narodowe Czytanie miało lokalny i kameralny charakter i dostarczyło uczestnikom pozytywnych wrażeń – opowiada Edyta Błasiak, bibliotekarz.
Biblioteka szkolna Zespołu Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku
– Na dziedzińcu szkoły czytaliśmy „Kordiana”, ale także przypomnieliśmy sylwetkę Juliusza Słowackiego, w którego wcielił się, przywdziewając koszulę z charakterystycznym kołnierzem, uczeń z klasy czwartej liceum. W scenariuszu Narodowego Czytania nie zabrakło wzmianek o Mont Blanc – górze, na której Kordian wygłosił swój monolog, i refleksji literackiej na temat słynnego zdania „Polska Winkelriedem narodów”. Czytanie zostało wzbogacone o muzyczny akcent, piosenkę „Wspinaczka”, część twórczą dla uczniów – ozdabianie portretów Słowackiego autorstwa Pawła Olakowskiego, a także układanie wiersza na modłę „Smutno mi Boże…” i układanie wersów najsłynniejszch wierszy Juliusza Słowackiego w poprawnej kolejności. Po wcześniejszym zgłoszeniu szkoły, zaopatrzeni w okolicznościowy stempel i przypinki z podobizną poety rozpoczęliśmy ceremonię, w której zaproszeni goście z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zdzisława Arentowicza we Włocławku, nauczyciele i uczniowie przeczytali i wysłuchali fragmentów „Kordiana” – podaje Lena Chmielewska, nauczyciel bibliotekarz.
Biblioteka szkolna Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ślesinie
Swoją relację wierszem przesłała Beata Jędrzyńska, bibliotekarz i nauczyciel języka polskiego.
Z „Kordianem” za pan brat
ruszyła nasza szkolna brać.
Fragmenty wspólnie odczytaliśmy,
o biografii porozmawialiśmy.
Bajka o Janku, co psom szył buty,
potem spisek na cara uknuty –
wszystko to uczniom przekazać się dało,
niektórzy nawet wołali, że mało!
Na trawie czas miło spędziliśmy,
Narodowe Czytanie do udanych zaliczyliśmy!
Potem przyszedł na spacer czas,
każdy ślesinianin powitał nas.
Plakaty z „Kordianem” zawiesiliśmy,
Narodowe Czytanie na wsi umożliwiliśmy!
Miejska Biblioteka Publiczna im. Adolfa Dygasińskiego w Starachowicach
– W Narodowe Czytanie angażujemy cały sztab ludzi do stworzenia widowiska – inscenizacji słowno-muzycznej. W tym roku jako współorganizatora zaprosiliśmy Park Kultury, a przedstawienie odbyło się w Amfiteatrze Parku Miejskiego. Wystąpili włodarze miasta, ludzie kultury i historycy. Nie zabrakło strojów z epoki i rekwizytów, dzięki współpracy z pasjonatami historii: Matyldą Żelazną-Frąk, mistrzynią w szyciu kostiumów historycznych oraz Grzegorzem Bernaciakiem, kustoszem Izby Tradycji i Dziedzictwa Kulturowego w Brodach. Oboje wzięli też czynny udział w inscenizacji, wcielając się w rolę Czarownicy i Cara. Nie byłoby sztuki bez pomysłu i scenariusza, czym z dużym zaangażowaniem zajęły się koleżanki z Czytelni MBP: Monika Telka i Beata Kusiak. One również wystąpiły na scenie amfiteatru jako Imaginacja i Strach. Dodatkowo zaprosiliśmy młodzieżowy Zespół Tańca i Inscenizacji Plejada, który swoim występem doskonale wpisał się w nastrój epoki. W trakcie przygotowań do występu było wiele zamieszania, ale humor wszystkim dopisywał. Dlatego w ten nieco zabawny sposób przedstawiamy naszą relację – zaznacza Iwona Gąbka, kierownik Działu Informatyzacji i Promocji.
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Bełchatowie
– Tegoroczna edycja Narodowego Czytania przybrała formę próby przed castingiem do spektaklu „Kordian”, podczas którego w rolę aktorów wcielili się bibliotekarze, przedstawiciele Miasta Bełchatowa oraz młodzież z III Liceum Ogólnokształcącego. Wydarzenie miało miejsce w siedzibie Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie, podczas którego odnotowaliśmy liczne grono wiernych sympatyków klasyki literatury polskiej. Na zakończenie, uczestnikom imprezy zostały rozdane egzemplarze „Kordiana” z pamiątkową pieczęcią. W książkach znalazły się również podziękowania od Prezydenta Miasta Bełchatowa, Patryka Marjana, za udział w wydarzeniu, co z pewnością podkreślało rangę tej literackiej inicjatywy. Z uwagi na duże zainteresowanie wydarzeniem, zdecydowaliśmy się powtórzyć spektakl jeszcze kilka razy, zapraszając do udziału młodzież z bełchatowskich szkół. Odpowiedzieliśmy również na zaproszenie miejskiego przedszkola, gdzie wspólnie z dziećmi zgłębialiśmy piękno polskiej literatury, czytając baśń, którą w „Kordianie” opowiadał stary sługa Grzegorz. W ramach promocji naszego przedsięwzięcia, zrealizowaliśmy także innowacyjną akcję #kamyczki, mającą na celu zaangażowanie mieszkańców miasta w literacką podróż do świata czytanych dotychczas lektur Narodowego Czytania. Zadaniem uczestników akcji było odnalezienie kilkunastu ukrytych kamieni, symbolizujących wybrane lektury, co w ciekawy sposób połączyło zabawę z edukacją literacką. Kamienie zostały ukryte w sekretariatach różnych instytucji na terenie miasta, które z chęcią włączyły się do wspólnej zabawy. Aby wziąć udział w akcji, po odnalezieniu kamienia, należało zrobić mu zdjęcie i oznaczyć naszą instytucję w grupie #kamyczki na Facebooku, a następnie przynieść go do biblioteki i odebrać upominek w postaci książki. Ta interaktywna forma promocji całego przedsięwzięcia miała na celu, poprzez zabawę zainspirować uczestników do odkrywania uroków literatury. Zwieńczeniem akcji związanej z kamyczkami było stworzenie małej ekspozycji w bibliotece, która wzbogacona zostanie o pamiątkowe pieczęcie z Narodowego Czytania i kamyczki odnalezione przez mieszkańców naszego miasta. Dzięki naszym działaniom mieliśmy możliwość przekonać się, że Narodowe Czytanie, to nie tylko akcja promująca czytelnictwo, ale także sposób na integrację społeczną, edukację i wzmocnienie lokalnej kultury – opowiada Ewa Trzmiel, kierownik Działu Promocji Biblioteki i Czytelnictwa.
Źródło zdjęć: mat.pras. wskazanych bibliotek