Nie milkną echa ujawnionej kradzieży zbiorów w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Są wyniki komisji powołanej przez rektora, a postępowanie w sprawie prowadzi prokuratura i policja.
Rektor niezwłocznie po otrzymaniu informacji o kradzieży powołał specjalną komisję, której zadaniem było m.in. wyjaśnienie okoliczności sytuacji w BUW, przegląd i ocena obowiązujących procedur bezpieczeństwa oraz ich przestrzegania w BUW. Zapowiedział wówczas, że o wynikach ustaleń komisji opinia publiczna zostanie poinformowana. Tak właśnie się stało 30 listopada 2023 roku.
Biuro Prasowe Uniwersytetu Warszawskiego opublikowało na stronie internetowej UW komunikat w sprawie wyników prac komisji ds. zbadania stanu zabezpieczenia Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
W komunikacie, przygotowanym na bazie sprawozdania komisji, podano iż komisja ustaliła, że:
- „w styczniu 2020 roku osoby odpowiedzialne w BUW podjęły decyzje, których skutkiem było niewystarczające zabezpieczenie XIX-wiecznych zbiorów”, w tym „nastąpiły zmiany sposobu udostępniania woluminów wchodzących w skład zbioru XIX wieku”
- decyzja z 30 stycznia 2020 roku o zakończeniu funkcjonowania Czytelni Gabinetu Zbiorów XIX Wieku (i późniejsze jej przeniesienie do Czytelni Ogólnej) była „błędna i wysoce ryzykowna”
- w następstwie ww. decyzji nastąpiło zdeorganizowanie wyspecjalizowanego zespołu pracowników Gabinetu (odpowiadał on za obsługę i zbiory Gabinetu w ramach odrębnej czytelni ze szczególnymi zabezpieczeniami, monitoringiem i zasadami korzystania z niej przez użytkowników)
- połączenie Czytelni Gabinetu Zbiorów XIX Wieku z Czytelnią Ogólną doprowadziło do zaprzestania obowiązywania szczególnych zasad udostępniania zbiorów XIX-wiecznych, a korzystanie z XIX-wiecznych zbiorów odbywało się według ogólnych „Zasad udostępniania zbiorów w Czytelni Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie”. Według komisji „zaniechano wykorzystywania w pełni możliwości wysoce specjalistycznego sprzętu do monitoringu XIX-wiecznych zbiorów. Komisja uznała także za błędną decyzję o rezygnacji ze szkoleń pracowników z obsługi sprzętu do monitoringu, zmianę układu stołów, zniesienie zakazu wnoszenia do czytelni toreb, plecaków i okryć wierzchnich, powierzenie nadzoru nad księgozbiorem osobom nieposiadającym właściwych kwalifikacji, w tym odpowiednich kompetencji językowych, w szczególności w zakresie języka rosyjskiego”.
- „Mimo otrzymania informacji o podwyższonym zagrożeniu kradzieżą zbiorów XIX-wiecznych dyrekcja BUW nie podjęła kroków o charakterze organizacyjnym, aby ograniczyć ryzyko kradzieży, m.in. nie powrócono do procedur i organizacji sprzed decyzji ze stycznia 2020 roku. Ponadto nie powiadomiono o zagrożeniu ani władz rektorskich, ani władz kanclerskich Uniwersytetu Warszawskiego. Informacja nie została przekazana również Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych, pracownikom Biura Prawnego, Gabinetu Zbiorów XIX Wieku oraz Oddziału Przechowywania Zbiorów UW, bibliotekom wydziałowym ani jakimkolwiek innym bibliotekom w kraju i za granicą. Nie zablokowano karty bibliotecznej osoby, o której polska policja informowała w wiadomości mailowej do BUW. Nie nawiązano też kontaktu z władzami łotewskiej Biblioteki Narodowej w celu pozyskania dodatkowych informacji w tej sprawie”.
Komisja przedstawiła w swoim sprawozdaniu „rekomendacje o charakterze organizacyjnym, których wdrożenie powinno uniemożliwić podobne kradzieże w przyszłości, w tym m.in.:
- przywrócenie Czytelni Gabinetu Zbiorów XIX Wieku oraz udostępnianie zasobów według »Zasad korzystania ze zbiorów specjalnych BUW«, jak to miało miejsce do stycznia 2020 roku;
- zabezpieczenie cennych zbiorów metodami fizycznymi;
- oddzielenie cennych zbiorów historycznych od zbiorów użytkowych;
- odmowa dostępu do książek starszych niż z 1945 roku, jeśli w przestrzeni wirtualnej znajdują się wersje cyfrowe tych pozycji;
- przeprowadzenie digitalizacji zbiorów, w tym digitalizacji na żądanie;
- rozbudowa i modernizacja systemu monitoringu wizyjnego;
- przegląd i aktualizacja procedur wewnętrznych BUW;
- wprowadzenie cyklicznych szkoleń dla pracowników BUW;
- oszacowanie rzeczywistej wartości posiadanego zbioru BUW”.
Na końcu komunikatu UW podkreślono, że „postępowanie w sprawie prowadzi prokuratura i policja, z którymi Uniwersytet Warszawski ściśle współpracuje”.
Jeszcze tego samego dnia na stronie www BUW pojawił się komunikat o przywróceniu udostępniania zasobu z XIX wieku wraz z „wprowadzonymi dodatkowymi szczegółowymi zasadami udostępniania zbiorów specjalnych w czytelniach gabinetów zbiorów specjalnych i zbiorów XIX wieku w Czytelni Ogólnej”.
Źródło zdjęć: BMM