Młodzi autorzy i ich niepowtarzalne książki – oto prosty sposób na promowanie czytelnictwa poprzez połączenie edukacji z zabawą. Na temat literackich impresji, wrażliwości artystycznej oraz organizacji konkursu „Wydajemy Własną Książkę” w sochaczewskiej bibliotece w rozmowie z Elżbietą Szczypińską.
Elżbieta Szczypińska, kierowniczka Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. KEN w Warszawie – Filii w Sochaczewie, która koordynuje konkurs „Wydajemy Własną Książkę”, zdradza czytelnikom Lustra Biblioteki jak zaangażować młodych ludzi do stworzenia niepowtarzalnej książki. Tym sposobem w ciągu 14 lat trwania konkursu wpłynęło 543 książek, wykonanych przez 626 autorów ze 155 szkół – każda z nich zachęca inną wyjątkową formą. Sprawdźcie to i inspirujcie się przykładem biblioteki w Sochaczewie!
Barbara Maria Morawiec: Kulisy konkursu „Wydajemy Własną Książkę” odkrywaliśmy w rozmowie z Robertem Miszczukiem. Jak projekt rozpoczął się w Sochaczewie?
Elżbieta Szczypińska: Pomysł na organizowanie konkursu „Wydajemy Własną Książkę” w Sochaczewie zrodził się dopiero 10 lat po tym, jak został ogłoszony po raz pierwszy w Warszawie. Inicjatorem sochaczewskiej edycji była ówczesna kierownik placówki Mieczysława Karczewska. Na uroczystości podsumowującej 9. edycję konkursu, na którą została zaproszona, zauroczona pracami dzieci, wyszła z propozycją do pracowników. Chcieliśmy, aby była ta lokalna inicjatywa, dotycząca spraw nam bliskich. W 2018 roku ogłosiłyśmy konkurs po raz piętnasty. Oczywiście ewaluował on na przestrzeni lat. W pierwszej edycji nie było ograniczeń, co do ilości autorów jednej książki, jednak pojawił się problem z zapewnieniem wystarczającej ilości nagród, gdy wpłynęła książka napisana przez dwudziestokilkuosobową klasę i na dodatek okazała się bardzo dobra. Zaś po edycji związanej ze znajdującym się dworem w Żelazowej Woli, gdzie otrzymaliśmy mnóstwo przestrzennych form, głównie fortepianów, ograniczono format i wprowadzono maksymalną ilość stron.
BMM: Co składa się na sukces?
ES: Przez kolejne lata powstały książki na temat historii miejscowości, tradycji, obyczajów, kultury, zabytków, ciekawych miejsc, zasłużonych mieszkańców, szkół, regionalnych produktów, flory i fauny, zabaw podwórkowych. Konkurs kierujemy do uczniów wszystkich typów szkół z całego powiatu sochaczewskiego. Ogłaszamy go zawsze na początku roku szkolnego, a podsumowujemy podczas Tygodnia Bibliotek. Na sukces projektu składa się praca wielu ludzi, nie tylko organizatorów. Ważni są opiekunowie, nauczyciele i rodzice, którzy zachęcają, motywują i pomagają w realizacji pomysłów. Impreza nie odbyłaby się, gdyby nie włodarze miasta, sponsorzy i lokalni przedsiębiorcy, dzięki którym doceniony jest wysiłek dzieci i zapewniona odpowiednia oprawa uroczystości podsumowującej. W zakresie organizacji konkursu, współpracujemy z dyrektorami i nauczycielami bibliotekarzami ze szkół powiatu sochaczewskiego oraz wieloma podmiotami, w tym miejskim urzędem i podległymi mu wydziałami kultury i oświaty. Od lat naszymi partnerami są: Sochaczewskie Centrum Kultury, Kino Mazowsze, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sochaczewie. Zaprosiliśmy też do współpracy Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie.
BMM: Każda edycja sochaczewskiej edycji konkursu to inny temat przewodni. Czym zaskakują prace uczestników?
ES: Wśród blisko 500 książek było wiele wyjątkowych prac pod względem formy i treści. Z edycji „Tradycje kulinarne mojej rodziny” pamiętam wspaniały tort z przepisami na regionalne potrawy, z innej „Żelazowa Wola w słowie i obrazie. Fotograficzne i literackie impresje” książki-fortepiany. Odpowiedzią na temat „Własna propozycja jednodniowej wycieczki rowerowej śladami historii po najbliższej okolicy” były własnoręcznie wykonane plecaki i torby z autorskimi przewodnikami turystycznymi. Bardzo ciekawe prace dotyczyły zagadnienia „Gdybym był burmistrzem/wójtem…” – to gotowy materiał do programów kampanii wyborczych kandydatów na włodarzy miasta czy gminy, a także do planów inwestycyjnych miejscowości, które reprezentowali autorzy. Bardzo edukacyjne i wychowawcze walory miały książki z „W co się bawić? Zabawy na moim podwórku wczoraj i dziś”. Każdemu dorosłemu czytającemu kręciła się łezka w oku, bowiem przywoływały one wspomnienia z dzieciństwa. Były to opisy zabaw podwórkowych, które obecnie nie są znane współczesnym dzieciom i młodzieży. W tym roku, podczas jubileuszowej 15. edycji, nagradzamy niezwykłe historie z serii „(…) zaczęło się na dworcu w Sochaczewie”.
BMM: Jakie formy przybierały książki młodych autorów?
ES: Każda z książek była wyjątkowa i niepowtarzalna. Wiele z nich zrobionych było precyzyjnie, niezwykle starannie, jak spod maszyny. Jedne przyciągają uwagę grafiką, inne treścią. Nadsyłane prace wykonane były różnymi technikami: komputerową, długopisem, flamastrami, były wyklejanki, wydzieranki, witraże, hafty, malowane farbami, ozdabiane kredkami. Wykorzystywano bogactwo materiałów: drewno, tkaniny, skóry, fotografie, kalkę, masę solną, bibułę, ziarna, przyprawy, plastelinę. Część książek miała oryginalne kształty, jak książka w postaci kalendarza, plecaka, szkatułki, ryby czy zwoju. Były powieści, opowiadania, wiersze, eseje, listy, pamiętniki, wywiady, a nawet komiksy. I to te ostatnie zasługują na uwagę, bowiem konkurs odkrył niezwykły talent do tworzenia komiksów jednej z uczestniczek.
BMM: Gdzie eksponowane są książki?
ES: Książki z bieżącej edycji stworzone przez dzieci są corocznie eksponowane na wystawie podczas uroczystego podsumowania konkursu w Tygodniu Bibliotek. Następnie cieszą oko odwiedzających bibliotekę na wystawie pokonkursowej. Wielokrotnie wypożyczane były do Sochaczewskiego Centrum Kultury – Sekcji Edukacji i Klubu Nauczyciela. Wypożyczyło je także Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie. Swoje miejsce zaznaczyły również na Warszawskich Targach Książki.
BMM: Jakie są trzy najbardziej pożądane cechy tworzonych książek? Na co uczestnicy zwracają uwagę, a na co jury oceniając prace?
ES: Bardzo cenne są książki pisane „z serca”, z ciekawie ujętym tematem, oryginalne w formie i treści. Dla autorów ważna jest pasja, z jaką tworzą książkę, emocjonalne podejście do tematu (zwłaszcza przy książkach dotyczących rodziny czy pasji), dbałość o stronę graficzną i szczegółowe opisanie tematu. Jury oceniające prace musi przede wszystkim przestrzegając regulaminu zwraca uwagę na zgodność książki z tematem, poprawność językową i stronę edytorską książki.
BMM: Jak okazywana jest wrażliwość artystyczna? Co jest ważne w przekazie takich książek?
ES: Wrażliwość artystyczna to wyobraźnia. Książki, jak każde dzieło sztuki, powstają najpierw w głowie. Potem pomysły przelewane są na papier. Ważna jest autentyczność, budowanie napięcia i nastroju w tekście; stosowanie metafor, porównań. Temat można opowiedzieć na różne sposoby. Ubrać w różne słowa i kolory. Wrażliwość artystyczna przejawia się też w ilustracjach i formie książki – fortepian, książka w butelce, plecak oraz w gatunku, w jakim pisane są książki, często są to opowiadania, wiersze czy komiksy.
