Bez wątpienia miniony rok upłynął pod znakiem doniosłych wydarzeń historycznych. Oto osiem różnych lektur z historią w tle, które pomogą wam zachęcić czytelników do rozwijania pasji badania minionych wieków. Pozycje popularnonaukowe, powieści, komiks, a nawet psychologiczna beletrystyka dla młodzieży… Sprawdźcie, co wybrałam!
Historia w komiksie zaklęta – Berlin. Miasto…
Jason Lutes jest autorem bardzo ciekawej komiksowej trylogii, w skład której wchodzą tytuły: Berlin. Miasto kamieni, Berlin. Miasto dymu oraz Berlin. Sagę rozpoczyna przypadkowe spotkanie w pociągu: początkująca artystka z Kolonii, fräulein Martha Müller nawiązuje znajomość z charyzmatycznym redaktorem Kurtem Severingiem. Obydwoje podróżują do Berlina – jakie było to miasto w 1928 roku? Jak zmieniało się w kolejnych latach? Co przyniosło tej dwójce bohaterów?
„Komuniści, socjaliści, nacjonaliści, demokraci, republikanie, kryminaliści, żebracy, złodzieje i wszyscy inni” – Lutes w swojej komiksowej sadze podjął się intrygującej próby oddania za pomocą tej specyficznej formy wszystkich społecznych napięć i zmian, zachodzących przed wojną w stolicy Niemiec. Dwie toczące się równolegle historie – prywatne życie Severinga oraz opowieść o mieście – splatają się w jedną całość, na tle której doskonale rysują się wszystkie grzechy mieszkańców przedwojennego Berlina. Tytuł doskonały dla dorosłych fanów komiksów i historii!
TYTUŁ: Berlin. Miasto kamieni / Berlin. Miasto dymu / Berlin. Miasto światła
AUTOR: Jason Lutes
TŁUMACZ: Wojciech Góralczyk
LICZBA STRON: 216
WYDAWNICTWO: Kultura Gniewu
ROK WYDANIA: 2018
Niepodległa jeszcze raz – Korepetycje z niepodległości
„Odrodzenie Polski […] to długi, logiczny ciąg wydarzeń, który swój początek miał już w XVIII wieku” – Sławomir Koper w swoim charakterystycznym stylu wraz z Tymoteuszem Pawłowskim w najnowszej publikacji Korepetycje z niepodległości postanowił przyglądnąć się ponad stuletniemu procesowi odzyskiwania wolności przez naszych rodaków. Autorzy chcieli rzucić nowe światło na wiedzę Polaków na zabory oraz wydarzenia z lat 1914-1918. Przedstawiają przyczyny, skutki, przebieg trzech rozbiorów Polski i konfrontują je z powszechnie panującą wśród dorosłych mieszkańców naszego kraju wiedzą. I tak na przykład redefiniują kanon zrywów narodowościowych, zwracając uwagę na ważne powstanie z 1806, zupełnie nieobecne w aktualnie obowiązujących podręcznikach oraz omawiają przypadki innych krajów, które również straciły niepodległość.
Książka Kopra i Pawłowskiego jest dobrze – lekko i subiektywnie – napisaną pracą, popularyzującą wiedzę o polskiej historii. To pozycja wyjątkowo „pojemna”: w rozważaniach nad procesem odzyskania wolności przez Polaków autorzy zatrzymują się między innymi nad kwestią emancypacji kobiet, wprowadzania elektryczności czy powstań narodowowyzwoleńczych w innych europejskich krajach. Korepetycje z niepodległości powinny być dla każdego świadomego Polaka obowiązkową lekturą – odświeżającą historyczną wiedzę oraz stawiającą poszczególne wydarzenia w nowej perspektywie.
TYTUŁ: Korepetycje z niepodległości
AUTOR: Sławomir Koper, Tymoteusz Pawłowski
LICZBA STRON: 352
WYDAWNICTWO: W.A.B
ROK WYDANIA: 2018
Historia podszyta emocjami – Nie poddawaj się!
Elżbieta Zubrzycka przedstawia historię potopu szwedzkiego, kładąc nacisk na psychologiczną warstwę tego epizodu. Wydarzenia z lat 1655-1660 stają się dla autorki książek dla dzieci i młodzieży kanwą opowieści o manipulacji, współdziałaniu i wartościach. Gdy Karol X Gustaw ucztuje i rozważa perspektywy pozyskiwania nowych środków dla swojego kraju poprzez wywołanie wojny, polski władca Jan Kazimierz zastanawia się nad swoimi prawami do szwedzkiego tronu: „co ważniejsze: odpowiedzialność za raj, którego jestem królem […] czy moje ambicje, dziedziczna korona szwedzka?”. Który z nich okaże się roztropniejszym mocarzem? Do czego doprowadzi ich władza?
Nie poddawaj się! autorka oparła na pomysłowym połączeniu fabularyzowanej opowieści o potopie szwedzkim, psychologicznych komentarzy (sygnalizowanych w wyodrębnionych żółtych ramkach) oraz ciekawostek historycznych (zamieszczonych w komentarzach na zielonym tle). Ta pozycja jest właściwie najlepszą ilustracją przysłowia „Historia nauczycielką życia” – młody czytelnik, podczas lektury opowiadania o faktycznych zdarzeniach, może wyciągnąć z niego wskazówki, jak postępować w relacjach z innymi ludźmi.
TYTUŁ: Nie poddawaj się!
AUTOR: Elżbieta Zubrzycka
ILUSTRATOR: Anna Błaszczyk
LICZBA STRON: 112
WYDAWNICTWO: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
ROK WYDANIA: 2017
Wojskowa świta wodza – Marszałkowie Stalina
„Oddajemy do rąk […] czytelnika kontrowersjną książkę historyczną” – autor przedmowy do polskiego odbiorcy tymi słowami rozpoczyna popularnonaukową pozycję, w której przedstawiono sylwetki dwudziestu wojskowych z najbliższego otoczenia rosyjskiego dyktatora. Kim były osoby wytypowane osobiście przez Stalina do stopnia marszałka? Kogo nazwano „katem armii czerwonej”? Jakie panowały między nimi relacje?
Popularnonaukowy tekst Rubcowa jest z pewnością tytułem skierowanym stricte do miłośników historii (zwłaszcza okresu II Wojny Światowej). Autor bardzo biegle operuje datami, miejscami oraz wydarzeniami z rosyjskich dziejów – laik będzie miał problem z płynnym przechodzeniem pomiędzy poszczególnymi faktami z życia marszałków. Niemniej jednak same postacie głównych bohaterów esejów i kulisy ich życia/relacji z wodzem oraz z innymi wojskowymi wzbudzają zainteresowanie: wśród sylwetek marszałków znajdziecie zarówno zawodowych żołnierzy, zdolnych do poświęceń w imię ojczyzny, jak i bezwzględnych manipulantów… Marszałkowie Stalina będą lekturą idealną do polecenia pasjonatom historii: jasno skonstruowana, dobrze napisana i poruszająca wszystkie nurtujące znawców tego okresu kwestie!
TYTUŁ: Marszałkowie Stalina
AUTOR: Jurij Wiktorowicz Rubcow
WYDAWNICTWO: Rea-SJ
LICZBA STRON: 400
ROK WYDANIA: 2018
Historia z krwi i kości – Polscy superbohaterowie
Jak często kąpano się w czasach Jana III Sobieskiego? Kogo ten ceniony strateg przezywał Makrelą? Jakim kucharzem był Józef Piłsudski? Co przywódca polskich legionów trzymał przy łóżku? Na te i wiele innych pytań o charakter oraz prywatne szczegóły życia wybitnych postaci historycznych, które na trwałe wpisały się w historię naszego kraju odpowiedzi znajdziecie w serii Polscy superbohaterowie.
Cykl liczy aktualnie pięć tytułów – w 2019 roku ukażą się dwa kolejne objęte patronatem przez Lustro Biblioteki. Każdy z nich jest powieścią dla dzieci powyżej ósmego roku życia – narratorzy historii autorstwa między innymi Małgorzaty Strękowskiej-Zaremby czy Beaty Ostrowickiej w swoim codziennym życiu natrafiają na ślady jednego z polskich superbohaterów. Zakochany w piłce nożnej chłopiec wyjeżdża do dziadków, którzy opowiadają mu o tajemniczym wąsaczu; dzieci pisarki przypatrują się temu, jak ich mama tworzy nową powieść o przygodach jednego z królów Polski; klasa Majki musi opracować szkolny projekt. To krótkie powieści – ich autorki przeplatają beletrystyczne wątki faktami z życia wybranej postaci historycznej. Warto zwrócić na tę serię uwagę, ponieważ zadbano o to, żeby młodego odbiorcy nie zamęczyć faktami z biografii – Piłsudski czy Sobieski, karmiąc córki czy żartując z najbliższych, przypominają postacie z krwi i kości, a nie posągowych strategów.
TYTUŁ SERII: Polscy Superbohaterowie
AUTOR: Małgorzata Strękowska-Zaremba, Beata Ostrowicka, Małgorzata Sobieszczak-Marciniak
WYDAWNICTWO: RM
ROK WYDANIA: 2018
Historia filmem widziana – Szablą odbierzemy
Powieść dla młodzieży, której główną bohaterką jest nieco zblazowana nastolatka Paula, zmuszona spędzić wakacje z kuzynem z zagranicy u dziadków. Taka wizja wakacyjnego wypoczynku znacznie odbiega od wyobrażeń dziewczyny. Nieoczekiwanie w najbliższej okolicy domu dziadków kręcone są zdjęcia do filmu o Józefie Piłsudskim – nastolatkowie zostają zaangażowani do niego jako statyści…
Autor książki – Andrzej Żak – zręcznie przemyca do fabuły książki wątki historyczne. Paula na początku powieści oprowadza kuzyna po najważniejszych zabytkach Warszawy, a w kolejnych rozdziałach obserwuje razem z nim kręcenie filmu poświęconego początkom formowania się polskich Legionów. Uważam, że pomysł motywów historycznych wprowadzonych jako fabuły filmu jest całkiem zgrabny – młody czytelnik poznaje opowieść o Piłsudskim właśnie oczami dzieci obserwujących filmowy plan. Krótko mówiąc: lekka i przyjemna wakacyjna powieść przygodowa z historią w tle!
TYTUŁ: Szablą odbierzemy
AUTOR: Andrzej Żak
ILUSTRATOR: Wojciech Nawrot; Beata Kulesza-Damaziak
WYDAWNICTWO: Bis
LICZBA STRON: 156
ROK WYDANIA: 2018
Na miarę Ildefonsa Falconesa – Zawisza Czarny
Swoją przygodę z serią Szymona Jędrusiaka poświęconą jednemu z najbardziej znanych polskich rycerzy rozpoczęłam naturalnie od pierwszego tomu: Aragonia. Czego się spodziewałam? Rycerskich pojedynków, szczegółowej biografii Zawiszy, nasilającego się konfliktu polsko-krzyżackiego – krótko mówiąc: liczyłam na dużą dawkę polskiej, średniowiecznej historii. A tu zaskoczenie: w Aragonii, jak również w kolejnych tomach powieści Jędrusiaka mamy do czynienia przede wszystkim z dobrze literacko napisaną opowieścią sensacyjną z historycznym zapleczem.
Trudno będzie nazwać tę serię – a zwłaszcza jej pierwszy tom – powieścią o Zawiszy, ponieważ cykl Jędrusiaka jest bardziej panoramą średniowiecznych środowisk czy kast niż charakterystyką pojedynczego bohatera. Lektura wciągająca i mocna – na miarę bestsellerowej i uwielbianej przez czytelników Katedry w Barcelonie!
TYTUŁ: Zawisza Czarny. Aragonia / Zawisza Czarny. Droga do króla / Zawisza Czarny. Wielka Wojna
AUTOR: Szymon Jędrusiak
WYDAWNICTWO: Bukowy Las
ROK WYDANIA: 2017/ 2018
Gorączka poszukiwań – Tajemnice złotych konwojów
Kolejny znakomity tytuł z dziedziny literatury faktu. Książka autorstwa Władimira Szygina jest próbą zebrania wszystkich faktów, mitów i legend, które narosły wokół sześciu incydentów zatonięć okrętów, będących tytułowymi „złotymi konwojami”. Ukryte pod powierzchnią skarby kusiły śmiałków, pożądliwie spoglądających w stronę zatopionych okrętów. Szygin opisuje ich poszukiwania, jak również relacjonuje przyczyny i przebieg morskich katastrof. Co ciekawe, autor pokazuje jak przekazy medialne i biznes napędzały ludzi do intensywnych poszukiwań, przypłaconych nieraz stratą życia. W Tajemnicach złotych konwojów dostajemy całą galerię ludzkich postaw, dużą dawkę historii w przyjemnej narracji i rozliczenie z mitami, które narosły wokół podwodnej gorączki.
TYTUŁ: Tajemnice złotych konwojów
AUTOR: Władimir Szygin
WYDAWNICTWO: Rea-SJ
LICZBA STRON: 464
ROK WYDANIA: 2018
Lustrzane inspiracje
Dzieje historyczne same zainspirowały autorów tych różnych tekstów do bliższego ich zgłębienia. Komiks poświęcony historycznym miejscom/postaciom, realizacja filmu o zabytkach najbliższej okolicy, podchody tematyczne wokół gorączki złota, a może ciekawostki z prywatnego życia wielkich postaci historycznych – pomysły na duże i małe historyczne projekty po lekturze wskazanych przeze mnie tytułów nasuwają się same!