Anna Piechota pracująca w filii nr 17 opolskiej biblioteki prezentuje kulisy wieloletniej współpracy z Zespołem Szkół Specjalnych. To cenne porady dla bibliotekarzy, którym przyszło bądź dopiero przyjdzie pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach. Jak sprawić by osoby te czuły się dobrze i swobodnie w bibliotece?
Na początku był chaos… rok 2001
Kiedy po raz pierwszy, siedemnaście lat temu dowiedziałyśmy się, że odwiedzą nas uczniowie z Zespołu Szkół Specjalnych, wpadłyśmy w lekki popłoch. Do tej pory prowadziłyśmy spotkania biblioteczne jedynie dla dzieci z przedszkoli i szkół, w których nie było nawet oddziałów integracyjnych. Ale kto, jak nie my… kilka nieprzespanych nocy z literaturą fachową, wywiad u nauczycieli jak mamy się zachować, jak komunikować z osobami o różnym rodzaju oraz stopniu niepełnosprawności. Autyzm, zespół Aspergera, porażenie mózgowe, zespół Downa – tak, coś czytałyśmy o tym. I przyszli oni… grupa uśmiechniętych, przyjaznych dzieciaków na swój sposób ciekawych świata. Zaczęliśmy się poznawać, wzajemnie siebie uczyć i zaiskrzyło. Rozwinęła się intensywna, regularna współpraca na wielu płaszczyznach, która trwa do dzisiaj.
Działamy
Pierwsze nasze wspólne kroki to spotkania biblioteczne. Przez zajęcia biblioterapeutyczne poznawałyśmy potrzeby uczniów: co potrafią, co sprawia im przyjemność oraz jakich tematów unikać, aby nie wywołać negatywnych emocji. Zajęcia stały się cykliczne, poruszamy na nich różne tematy. Staramy się rozmawiać o wszystkim – o emocjach, sprawach życia codziennego, literaturze czy otaczającej nas przyrodzie. Dla grup, w których są osoby bardziej sprawne fizycznie czy manualnie prowadzimy warsztaty plastyczne.
Biblioteka organizuje wystawy promujące zainteresowania i talenty czytelników. W galerii prezentowali się już rzeźbiarze, malarze, fotograficy, graficy, metaloplastycy czy artyści rękodzieła takiego jak ceramika. Współpraca z ZSS zaowocowała wystawą zbiorową uczniów ZSS „Ja po prostu mam talent”, na której prezentowali gobeliny, witraże, wyszywane obrazy i inne prace wykonane na zajęciach przysposobienia do zawodu. W związku z wystawą odbył się wernisaż, w którym uczestniczyli nauczyciele, uczniowie z rodzicami oraz zaproszeni goście.
Ważnym elementem naszych działań są spotkania autorskie. Jednym z nich było spotkanie uczniów z Wandą Chotomską. Dla obu stron było to wielkie przeżycie, z którego zrodził się pomysł na wspólną organizację konkursu recytatorskiego. Inspiracją do kilku edycji konkursu „Słowem malowane” były oczywiście wiersze Chotomskiej. Jak się okazało uczniów z zacięciem i talentem teatralnym jest dużo i konkurs szkolny przerodził się w „Wojewódzki Konkurs Recytatorski”. Przygotowania do każdej edycji są pracochłonne, jednak efekt końcowy przynosi wiele satysfakcji, a praca w jury jest wielką przyjemnością.
Na wielu płaszczyznach
Jak już wspominałam współpracujemy z ZSS na wielu płaszczyznach. Uczniowie i nauczyciele przez wiele lat zaprzyjaźnili się z biblioteką, czują się u nas dobrze i swobodnie. Dlatego też mieli potrzebę zrobienia czegoś na rzecz biblioteki. Wybrane osoby, podczas zajęć przystosowania do życia w społeczeństwie w ramach wolontariatu wykonywały w naszej filii prace biblioteczne. Były to głównie prace porządkowe, układanie książek według alfabetu, ale biorąc pod uwagę, że robiły to osoby z pewnym upośledzeniem trzeba przyjąć inną skalę trudności tego zadania.
Współpraca z ZSS to zarówno spotkania czy wydarzenia kulturalno-oświatowe, ale i te bardziej przyziemnie. My uczestniczymy w życiu szkoły, oni w naszym, bibliotecznym. Po kilkunastu wspólnych latach możemy stwierdzić, że obydwie strony czerpią z niej wiele korzyści i satysfakcji, choć nie zawsze jest lekko. Uczniowie z cięższym upośledzeniem bywają agresywni, krzyczą, są też osoby niekomunikatywne. Tym bardziej cieszą nas wszystkie gesty sympatii i akceptacji z ich strony.
Współpraca
– Zespół Szkół Specjalnych prowadzi intensywną współpracę z Filią nr 17 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Uczniowie naszej szkoły regularnie uczęszczają na zajęcia biblioteczne organizowane przez przesympatyczne panie bibliotekarki. Zajęcia są zawsze niezwykle ciekawe i kreatywne, dostosowane są do potrzeb uczniów naszej szkoły. Tematy zajęć proste, ale niebanalne, wychodzą na przeciw zainteresowaniom dzieci i młodzieży z ZSS. Zajęcia często kończą się warsztatami plastycznymi, które nawiązują do tematu wiodącego. Uczniowie z pomocą nauczycieli mogą wypożyczać książki i zapoznać się z ciekawymi pozycjami literatury dziecięcej w domu. Współpraca jest niezwykle cenna dla naszej szkoły, ponieważ bibliotekarki znają większość uczniów naszej szkoły od wielu lat, wiedzą jakie są ich potrzeby, ale też ograniczenia. Atmosfera w bibliotece jest zawsze niezwykle ciepła i przyjazna, w związku z tym chętnych do odwiedzenia placówki nigdy nie brakuje. Dziękujemy Filii nr 17 MBP za kilkanaście lat wspólnych zajęć i wiele radości, które nam dostarczyły – potwierdza Marta Falecka, nauczycielka z Zespołu Szkół Specjalnych.
Anna Piechota
Artykuł stanowi element promocji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu w ramach nagrody wygranej w konkursie Lustra Biblioteki.