Szukacie pomysłu na zajęcia z baśnią w tle? W dzisiejszym tekście recenzje trzech zjawiskowych zbiorów baśni i zaproszenie do świata czarów, które nigdy się nie kończą.
Baśnie perskie. Złoty ptak – powiew orientu
Opublikowany przez wydawnictwo Media Rodzina wyjątkowo obszerny (ponad czterystu stronnicowy) zbiór Baśni perskich. Złoty ptak liczy trzydzieści opowieści z kręgu tamtejszej kultury zebranych i opracowanych przez Alberta Kwiatkowskiego. Są to historie utrzymane w niesamowitym, magicznym klimacie orientu, w którym z prostymi, a czasem zarozumiałymi ludźmi stykają się istoty nieziemskie takie jak pari, alem czy dew. To świat kamiennych miast, cudownych ptaków, spadających ognistych kul, w którym nic nie jest takie jak się wydaje: prosty młynarz może niespodziewanie zostać obdarowany przepięknym pałacem, który straci w mgnieniu oka.
Zebrane w zbiorze historie, choć osadzone w zupełnie obcym Europejczykom kręgu kulturowym traktują – jak to baśnie – o uniwersalnych prawdach: o nauce „jak być szczęśliwym”, o przenikających się sobą dobru i złu, o pokusie. Ta niezwykła mistyka orientu wzrusza swoją poetyckością i symboliką, ale również budzi grozę – część z tych opowieści zdecydowanie nie jest przeznaczona dla uszu najmłodszych, niemniej jednak wszystkie zachwycą starszych odbiorców, oczekujących od klasycznych baśni czegoś więcej niż tylko dość banalne postaci złej czarownicy i bohaterskiego rycerza. Złoty ptak czaruje również formą graficzną – orientalne motywy zamieszczone na każdej stronie przyciągają wzrok i nie pozwalają odłożyć lektury tego zbioru na później.
TYTUŁ: Baśnie perskie. Złoty ptak
AUTOR: Albert Kwiatkowski
ILUSTRATOR: Ewa Bieniak-Haremska
LICZBA STRON: 456
WYDAWNICTWO: Media Rodzina
ROK WYDANIA: 2018
Baśnie angielskie – czarny humor i klasyka, która się nie nudzi
„Każdy miał swój fotel: Mały, Maciupeńki Niedźwiadek – mały fotelik, Średni Niedźwiadek – średni fotelik, a Duży Niedźwiadek – duży fotel”. Pamiętacie jeszcze fragmenty baśni, czytanych wam w dzieciństwie? Wydawnictwo Dwie Siostry w serii Mistrzowie Ilustracji zaproponowało zbiór Baśnie angielskie, zawierający ponad 50 opowiadań zebranych przez badacza kultury ludowej, Josepha Jacobsa na przełomie XIX i XX wieku.
Znajdziecie tu klasyczne baśnie z dobrze znanymi Wam bohaterami: nieroztropnymi dziećmi (Leniwy Janek), sprytnymi zwierzętami (Trzy świnki) oraz z macochami, źle życzącymi dobrym pasierbicom. W tych opowieściach ludzki spryt i głupota przenikają się ze sobą na skutek spotkania z magicznymi istotami, przedmiotami czy miejscami.
Wybór Baśni angielskich cechuje specyficzny humor – prosta służąca zwraca się do pana słowami, których sam wielmożny nie rozumie (Pan nad panami), a kawałek placka, upieczonego przez Jasia w piecu, wymknąwszy się właścicielowi, biega po okolicznej wsi (Jasiowy placuszek). Komizm językowy i sytuacyjny są tu na naprawdę wysokim poziomie – warto zwrócić tu uwagę na ciekawskiego narratora, który z dystansem odnosi się do otaczającego go baśniowego świata, co jakiś czas stwierdzając np. „wszystko skończyło się dobrze, co nie skończyło się źle” lub „a jeśli później nie żyli szczęśliwie, to nie ma w tym ani waszej, ani mojej winy”.
Co ciekawe, Baśnie angielskie mają formę bardzo niekomercyjnego wydania, które – uwaga – niekoniecznie zachwyci przyzwyczajone do kolorowych rysunków dzieci. Ilustracji jest zaledwie kilkanaście i choć utrzymane są one w raczej ciemnej konwencji (dominują brąz, granat i zieleń). Dla mnie jednak kontakt z klasyką w takim – wysublimowanym stylu – był czystą przyjemnością.
TYTUŁ: Baśnie angielskie.
AUTOR: Joseph Jacobs
ILUSTRATOR: Bogdan Zieleniec
TŁUMACZ: Janina Carlson, Kalina Wojciechowska
LICZBA STRON: 312
WYDAWNICTWO: Dwie Siostry
ROK WYDANIA: 2018
Baśnie dla młodszych i starszych – sześć, (nie)klasycznych opowieści
Ostatni zbiór baśni, które zamierzam polecić, będzie z kolei gratką dla najmłodszych: jest bardzo kolorowy, ale z napisany oraz zilustrowany z klasą i humorem. W serii ART. wydawnictwa Egmont ukazała się książka Zofii Staneckiej, w której dzieli się ona z odbiorcami sześcioma wariacjami na temat klasycznych baśni (min. Czerwonego Kapturka, Kopciuszka czy Księżniczki na ziarnku grochu) i jednocześnie przybliża dzieciom wielowiekową historię tych opowieści.
W krótkim wstępie autorka pisze o swojej fascynacji baśnią i jej uniwersalnym przesłaniem: „[…] wszyscy wychowaliśmy się na tym samym. Mamy ze sobą coś wspólnego. I możemy o tym rozmawiać”. Struktura Baśni dla młodszych i starszych jest prosta: każdą literacką wariację poprzedza krótka informacja na temat historii tej baśni (czasów, kiedy powstała; autora, który ją jako pierwszy spisał oraz współczesnych – również filmowych – inspiracji danym tekstem).
W historiach Staneckiej Kapturek słucha muzyki na smartfonie, a wilk chrapie tak głośno, że myśliwy szybko odnajduje zaginioną dziewczynkę. Warto zwrócić uwagę również na ilustratorską kreskę Kozieł-Nowak, która żartuje ze współczesności – siostry Kopciuszka, oglądając program Teleshop, piłują paznokcie i objadają się nóżką z kurczaka.
TYTUŁ: Baśnie dla młodszych i starszych
AUTOR: Zofia Stanecka
ILUSTRATOR: Magdalena Kozieł-Nowok
LICZBA STRON: 112
WYDAWNICTWO: Egmont
ROK WYDANIA: 2018
Lustrzane inspiracje
Każdy z tych zbiorów stanowi zaproszenie do wspaniałych krain baśni. Zainspirujcie się światami, do których owe teksty prowadzą:
- Wspólnie z dziećmi przygotujcie drzewo baśni, na którym zawiesicie fragmenty ulubionych opowieści;
- Przygotujcie studnię zagadek, z której dzieci niczym śmiałkowie z opowiadanych historii będą wyciągać tajemne zadania;
- Zorganizujcie baśniowy quiz, którego zwycięzca otrzyma tytuł władcy krainy;
- Możecie również ozdobić grafikami nawiązującymi do baśni ściany biblioteki czy przygotować wystawę baśniowych rekwizytów lub zaprosić dzieci na czarodziejski bal z okazji przypadającego 5 listopada Dnia Postaci z bajek.