Pamiętacie dobranockę o przygodach Jacka i Agatki? Chcecie porozmawiać z dziećmi o ich prawach? Dziś przedstawiam recenzje dwóch książek, które śmiało możecie wykorzystać na okoliczność przypadającego dziś Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka.
Dwie książki – jedna opowieść
Przyznam szczerze, że nie znałam dotychczas historii powstania Orderu Uśmiechu. Niezbyt dobrze orientowałam się także w dobranockach wyświetlanych w latach 60. w Polsce. Wiedziona chęcią wypełnienia luk w wiedzy, rozpoczęłam lekturę dwóch zupełnie różnych książek (Medal za uśmiech… czyli dzieci mają głos! oraz Jacek i Agatka) i z zaskoczeniem stwierdziłam, że obie historie, choć traktujące o zupełnie innych kwestiach, splatają się w jedną fantastyczną dziecięcą anegdotę. Ale po kolei…
Dorośli, którzy słuchali
Medal za uśmiech to tytuł, który ukazał się pod patronatem byłego już Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka i poświęcony jest znanej oraz powszechnie cenionej nagrodzie Order Uśmiechu. Książka składa się z czterech, zupełnie różnych części:
Pierwszy fragment jest opowieścią o dziecięcym sądzie, jaki odbył się w 1941 r. w warszawskim Domu Sierot. Janusz Korczak „nie wytrzymał i największego łobuza w Domu Sierot, Izaaka Akermana, wytargał za uszy”, po czym sam poddał się pod osąd mieszkańców placówki. Tą część stanowi opowiadanie, które mówi o wzajemnym szacunku, prawie do obrony oraz poszanowaniu granic.
Na drugi rozdział opowieści składa się historia pani Halinki, przygarniającej dzieci, które po lekcjach nie miały się gdzie podziać i smażącej dla nich naleśniki. Dzieci postanowiły za ten akt ludzkiej gościnności zgłosić jej kandydaturę do Orderu Uśmiechu.
Trzecia – najobszerniejsza, około 70-stronnicowa – część poświęcona jest sylwetkom wybranych 100 osób nagrodzonych orderem. To krótkie biogramy, m.in. Jakuba Błaszczykowskiego, Astrid Lindgren, Ewy Błaszczyk czy Piotra Frączewskiego – z wyszczególnieniem ich zasług dla najmłodszych.
Finałową częścią książki jest wzruszający opis pożegnania wychowanków Domu Sierot przez Janusza Korczaka, przypominający im o najważniejszych wartościach w życiu.
50-lecie Orderu i głos najmłodszych
Medal za uśmiech jest przede wszystkim swoistym kompendium, zbierającym najważniejsze fakty z okazji 50-lecia Ordery Uśmiechu. Znajdziecie tu jednak również fragmenty – zwłaszcza w pierwszej i ostatniej części – które zachęcają do podjęcia rozmów o szacunku do dziecka oraz o ludziach, oddanych całkowicie ochronie najmłodszych. Szczególnie początek i finał książki – doskonale literacko skomponowane – wpisują się w temat popularyzacji praw najmłodszych.
TYTUŁ: Medal za uśmiech
AUTOR: Anna Czerwińska-Rydel
ILUSTRACJE: Katarzyna Kołodziej
LICZBA STRON: 120
WYDAWNICTWO: Literatura
ROK WYDANIA: 2018
Jacek i Agatka oraz inicjatorka Order Uśmiechu
Drugi tytuł, na który chciałabym zwrócić waszą uwagę w kontekście Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka to Jacek i Agatka. Książka zawiera dziewięć opowiadań o tytułowych bohaterach. Autorzy tej pozycji Wanda Chotomska oraz Adam Kilian zostali właśnie odznaczeni Orderem Uśmiechu. To jednak nie jedyny związek pomiędzy tymi dwoma tytułami. To właśnie Wanda Chotomska dzięki wymyśleniu dobranocki o przygodach Jacka i Agatki przyczyniła się do zainicjowania opracowania właśnie tej nagrody:
Dzięki niezwykłej popularności bohaterów i ogromnej sympatii młodych widzów, którzy zasypywali redakcję programu setkami listów i podsuwali nowe tematy odcinków powstało jedyne na świecie odznaczenie przyznawane przez dzieci – Order Uśmiechu, […].
O dobranocce kilka słów
Tytułowymi bohaterami opowiadań jest przedszkolak i jego starsza siostra, którzy nieustannie i uważnie obserwują otaczający ich świat. Opowiadania są w dużej mierze dialogami pomiędzy rodzeństwem. Jacek i Agatka zainteresowali się bocianami, przylatującymi na wiosnę; rozmawiali o tym, jak Agatka sprawowała opiekę nad młodszą, nie wymawiającą R koleżanką, grali w Czarnego Piotrusia. Odnajdziecie w tych krótkich formach ogromnie dużo lapidarnych, zabawnych dialogów i wierszyków, opatrzonych uproszczonymi ilustracjami głów pacynkowych głównych bohaterów i otaczającego ich świata.
TYTUŁ: Jacek i Agatka
AUTOR: Wanda Chotomska
ILUSTRATOR: Adam Kilian
LICZBA STRON: 96
WYDAWNICTWO: Wilga
ROK WYDANIA: 2018
Lustrzane inspiracje
Medal za uśmiech jest świetnym pretekstem do rozmów o prawach dziecka, jak również do wielu aktywności z tym związanych: możecie opracować kodeks, a w przypadku kłótni w grupie sięgnąć po instytucję sądu dziecięcego. Porozmawiajcie z podopiecznymi o tym komu przyznaliby najważniejsze dziecięce odznaczenie.
Jacek i Agatka inspirują do realizacji wszelkich form związanych z pacynkami. Możecie przygotować te lalki ze skarpetek z dziećmi i sięgnąć do książki, gdzie znajdziecie właściwie gotowe teksty przedstawień. Dużo pomysłów, masa dobrych, pogodnych treści!
