Dorota Combrzyńska-Nogala jest autorką Wysiedlonych, kolejnego wydanego w serii Wojny dorosłych – historie dzieci wartościowego tytułu. Znajdziecie w niej odpowiedzi na pytania: jak zdarzenia 1939-1945 wpłynęły na wielokulturowość w Polsce i czy warto o niej rozmawiać z dziećmi?
Wspomnienia dziecka z pogranicza
Wysiedleni jest opowiadaniem o dziecięcych wspomnieniach Kazimiery Mirosławskiej, z domu Łobodziniec, która „urodziła się na terenie dzisiejszej Ukrainy w Gródku Jagiellońskim” W rodzinnej miejscowości małej Kazi mieszkali obok siebie Polacy, Żydzi, Ukraińcy. Opowieść dziewczynki podzielona jest na trzy części: „Polska – Gródek Jagielloński 1936-1939”, „Wojna 1939-1945” oraz „Dolny Śląsk – Żarek 1946”.
Drobne gesty wspólnej jedności
Każdy z rozdziałów przedstawia rzeczywistość wiejskiej społeczności widzianą oczami dziecka. W pierwszym okresie otoczenie Kazi wypełnia bezpieczna przestrzeń wzajemnego szacunku – wspólnotę, w której żyje dziewczynka, budują proste gesty sąsiedzkiego częstowania się ciastem, kolędowania w dwóch językach, celebrowania razem poszczególnych świąt. Zgody, którą panuje w Gródku nie mącą nawet małe, sąsiedzkie niesnaski…
„ […] moja racja, twoja racja, moja ziemia, nasza ziemia, moja krew lepsza od twojej […]”
Jak łatwo się domyśleć, wraz z nadejściem II Wojny Światowej wielokulturowa społeczność się rozpada – Kazia nie potrafi zdefiniować tych zmian społecznych, mówi o nich prostymi słowami: „Coś się w ludziach zmieniło”. Ukrywanie ludzi, trwające bombardowania, zbrojne napady… Okrucieństwo wkrada się nawet w treść dziecięcych wyliczanek.
Redefinicja wspólnoty
Dorota Combrzyńska-Nogala bardzo trafnie opowiada historię rozpadu i ponownych narodzin wspólnoty. Kilkuletnia narratorka relacjonuje świat małomiasteczkowej społeczności takim, jakim go widzi – i pozostaje w tych wspomnieniach autentyczna. Znajdziecie tu „namiastkę” II Wojny Światowej – Kazia nie jest uczestniczką doniosłych wydarzeń z lat 1939-1945, a ich pobocznym obserwatorem, jednakże jej doświadczenia, były również udziałem kilkuset tysięcy wysiedlonych dzieci.
Wysiedleni są tekstem, którego autorka nie czaruje młodego czytelnika wyrafinowaną formą – relacja dziecięcego świadka, opowiedziana prostymi słowami jest zwyczajnie bardziej przekonująca niż niejedna powieść z historycznym zapleczem. Warto o tym tekście pamiętać i rozpowszechniać go wśród młodych czytelników.
Lustrzane inspiracje
O wielokulturowości w bibliotece zawsze się dużo mówi. Wysiedleni są doskonałym pretekstem do rozmów o wielokulturowości – także w kontekście nadchodzących listopadowych obchodów. Oto trzy propozycje dla osób zainteresowanych tą tematyką:
- Kafejka językowa – pomyślcie o zorganizowania spotkań językowych, podczas których uczestnicy zainteresowani rozwojem kompetencji lingwistycznych mogliby swobodnie konwersować ze sobą w różnych językach;
- Współpraca z wolontariuszami – może w waszym otoczeniu znajdują się np. uczestnicy programów wymiany Erazmus, którzy zechcieliby poprowadzić w bibliotece warsztaty czy zajęcia o ich rodzimych krajach;
- Cykliczne spotkania z kulturami.
TYTUŁ: Wysiedleni
AUTOR: Dorota Combrzyńska-Nogala
ILUSTRATOR: Magdalena Kozieł-Nowak
LICZBA STRON: 80
WYDAWNICTWO: Literatura
ROK WYDANIA: 2018