Zespół Aspergera – należący do spektrum autyzmu – to temat, który na ogół poruszany jest ze starszymi uczniami w okolicach drugiego kwietnia, kiedy przypada Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Powieść Moje serce, mój wróg zachęca do podejmowania go z młodzieżą nie tylko w tym dniu.
Ważna lekcja pod fabularnym pretekstem
Siedemnastoletnia Alvie – główna bohaterka powieści autorstwa A.J. Steiger – cierpi na zdiagnozowany zespół Aspergera. Choć fatalnie czuje się, przebywając wśród innych, obcych ludzi, chcąc być niezależną i poza kontrolą kuratora, musi wykazać, że jest „dostosowana społecznie”. Podejmuje więc pracę w zoo i zmusza się do regularnych spotkań z psychologiem. Gdy dziewczyna jest już o krok od samodzielności, los stawia na jej drodze Stanleya. Pomiędzy wycofaną nastolatką, a nieco skrytym studentem nawiązuje się nić porozumienia. Czy będą w stanie zbudować ze sobą trwałą relację, która nie doprowadzi ich do tragedii?
„Nic, co wiąże się ze mną nie jest łatwe”
Bohaterowie Steiger są niezwykle inteligentni (Alvie sypie z rękawa przyrodniczymi faktami i potrafi płynnie opowiadać o fizyce kwantowej). Interakcje z rówieśnikami sprawiają jej jednak ogromną trudność: są dla nastolatki wręcz barierą nie do pokonania – to pierwsza lekcja, którą młodzi odbiorcy tej książki powinni z niej wyciągnąć. Autorka Moje serce, mój wróg w sposób wyjątkowo wyrazisty pokazuje te problemy, z którymi na co dzień mierzą się osoby doświadczające różnych form autyzmu. Steiger nie waha się sięgać po naprawdę mocne fragmenty – scena, w której mała Alvie zostaje upokorzona przez kilkuletnie dziewczynki, choć okrutna, sprawia wrażenie niezwykle autentycznej.
Dlaczego warto?
Z roku na rok coraz więcej placówek włącza się w globalną akcję „Zaświeć się na niebiesko” i coraz głośniej mówi się o obecności osób dotkniętych autyzmem w przestrzeni publicznej. Moje serce, mój wróg to przede wszystkim opowieść, która oprócz interesującej fabuły, niesie za sobą znacznie ważniejszy przekaz. Pod warstwą wciągającej, dobrze napisanej opowieści – autorka sięga po liczne retrospekcje, stopniowo odsłaniając fakty z rodzinnego życiorysu Alvie – znajdują się opisy emocji, doświadczeń, przeżyć osoby odrzuconej i nierozumianej przez otaczające ją społeczeństwo. To opowieść przejmująca, która pozwala o wiele lepiej zrozumieć tę chorobę – powieść, która rozszerza horyzonty i świadomość zarówno młodzieży, jak i osób dorosłych.
Lustrzane inspiracje
Zachęcam do podejmowania z uczniami tematyki autyzmu w oparciu o fragmenty tej historii.
- Porozmawiajcie z młodzieżą o doświadczeniach przemocy rówieśniczej – Alvie początkowo otwarta na inne dzieci, pod wpływem ich zachowań zamyka się na świat. Jak można temu przeciwdziałać? Gdzie szukać pomocy?;
- Zwróćcie uwagę na bariery komunikacyjne pomiędzy osobami z autyzmem/Aspergerem, a innymi członkami społeczeństwa – „Alvie, jak wiele osób z zespołem Aspergera, cechuje nietypowa melodyka wypowiedzi, zwłaszcza zdań pytających, które brzmią monotonnie, bez charakterystycznej intonacji wznoszącej”;
- Zaproponujcie młodzieży debatę oksfordzką na temat dorosłości i samodzielności: – czy Alvie powinna pozostawać pod kontrolą kuratora?
Warto także poszerzyć swoją wiedzę o autyzmie, zapoznając się bliżej z materiałami opracowanymi podczas realizacji projektu „Bibliotekarzu zaprzyjaźnij się z autyzmem”. Na stronie projektu znajdziecie także pakiet materiałów dla bibliotek.
TYTUŁ: Moje serce, mój wróg
AUTOR: A. J. Steiger
LICZBA STRON: 378
WYDAWNICTWO: Bukowy las
ROK WYDANIA: 2018