Wyszukanie interesującej pozycji z zakresu literatury popularnonaukowej dla młodzieży nie należy do najłatwiejszych zadań. Chcesz znaleźć publikację ciekawą, napisaną prostym językiem, a jednocześnie zawierającą rzetelną wiedzę na dany temat? Praca Mózg. To, o czym dorośli ci nie mówią z nadwyżką spełni Twoje oczekiwania.
Neurobiologia, ewolucja i inne naukowe fakty
Boguś Janiszewski, zabierając się do pracy nad Mózgiem, stanął przed wyjątkowo trudnym zdaniem. Postawił sobie za cel przekazanie specjalistycznej wiedzy o funkcjonowaniu ludzkiego mózgu nastolatkom w sposób interesujący, zabawny i sumienny. W efekcie współpracy z ilustratorem, Maxem Skorwiderem powstała fenomenalna, złożona z sześciu rozdziałów książka, zbierająca rozmaite fakty z zakresu neurobiologii, ewolucji człowieka i innych gatunków oraz psychologii.
W początkowym rozdziałach Janiszewski próbuje wytłumaczyć odbiorcom, jak doszło do tego, że z istot człekokształtnych ewoluowaliśmy w osoby, które z zapałem tworzą sztuczne inteligencje, a w wolnej chwili namiętnie klikają w swe smartfony. Kolejne strony książki przynoszą odpowiedzi między innymi na pytania: jak działają na ludzkie mózgi hormony, czy myślenie ma jakieś ograniczenia oraz jak funkcjonuje pamięć?
Lekkość i bezpośredniość
Gdy zaczęłam czytać Mózg. To, o czym dorośli ci nie mówią, ogromnie zaskoczyła forma narracyjna tego tekstu: to książka napisana wyjątkowo bezpośrednim, jak na literaturę popularnonaukowym, momentami wręcz slangowym, językiem. Nauczycielka z biologii niekoniecznie z uznaniem przyklaśnie hasłom „człowiek, jak już zaczął myśleć, to tak się rozpędził, że poszedł po bandzie” oraz nieustannym żartom Janiszewskiego z edukacji: „Oprócz fajnych rzeczy ludzie wymyślili też niefajne. Na przykład armaty, bomby atomowe i klatki dla zwierząt. A także szkołę”. Z pewnością jednak spodobają się one nastolatkom żądnym wiedzy podanej w lekkiej formie.
Autorzy z owej lekkości uczynili swój sztandar – każdy rozdział Mózgu opracowany jest z satyrycznym przymrużeniem oka: nawet spis literatury nie składa się z tradycyjnej wielostronnicowej bibliografii – zamiast obszernych odsyłaczy Janiszewski i Skorwider posłużyli się jednym rysunkiem, przedstawiającym zebraną na sali grupę naukowców, słuchających przemawiającego z mównicy uosobionego mózgu.
Proste obrazy
Owa lekkość nie ogranicza się jednak tylko do dopasowania języka do zamierzonej grupy odbiorców. Głównym powodem, dzięki któremu Mózg tak dobrze się czyta, jest nieustanne sięganie przez autorów po wyjątkowo chwytliwe porównania: Janiszewski opowiada o skomplikowanym procesach myślowych, obrazujące je za pomocą różnych, prostych schematów. Opisuje mózg jako dużą firmę („Twój mózg działa trochę tak jak duża firma, która żeby mogła funkcjonować, potrzebuje współpracy wielu różnych osób. Każda z nich zajmuje się czymś innym, czyli ma swoją specjalizację”) oraz jako superkomputer („Człowiek również przetwarza informacje z otoczenia i podobnie korzysta z »oprogramowania«”).
Mój ulubiony fragment tej książki to eksperyment myślowy nr 2 zamieszczony w rozdziale „Ukryte myślenie”. Autor wprowadza fantastyczne metafory mechanizmów rządzących ludzkim zachowaniem – mamy do czynienia z myślicielką-dokładną Zosią, Januszem – „częścią Twojego nieświadomego »ja«”, Grażynką – magazynem informacji oraz Mu – tak zwanym gadzim mózgiem. Rewelacyjne przedstawienie tych czterech sylwetek jest kwintesencją tej książki: połączeniem wiedzy naukowej, zabawnych rysunków oraz świetnej narracji.
Lustrzane inspiracje
Lektura książki Mózg. To, czego dorośli ci nie mówią jest świetnym pretekstem do zaprezentowania dzieciom i młodzieży skutecznych metod mnemotechniki. Poczytaj o technikach zapamiętywania (takich jak np. akronimy, metoda pierwszych liter, pałac pamięci czy metoda haków pamięciowych) i naucz dzieci, jak skutecznie trenować swój mózg.
TYTUŁ: Mózg. To, o czym dorośli Ci nie mówią
AUTOR: Boguś Janiszewski
ILUSTRACJE: Max Skorwider
LICZBA STRON: 152
WYDAWNICTWO: Publicat
ROK WYDANIA: 2018