17 maja przypada Międzynarodowy Dzień Telefonów Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Jakie książki mogą być bazą do rozmowy i zorganizowania zajęć dla starszej grupy nastolatków? Co można polecić młodzieży, zmagającej się z trudnościami? Poznaj wyjątkowo mocne powieści Eve Ainsworth.
Miłość, przemoc i trudne relacje
Eve Ainsworth jest autorką trzech niezwykle przenikliwych pozycji dla młodzieży: Zadurzenie, Krzywda. Historia moich blizn oraz 7 dni (23 maja polską premierę będzie również miała Troska). Są to książki pełne napięcia: przejmujące, trudne i przerażające jednocześnie. Każda z nich przedstawia odrębną historię, której bohaterami są młodzi ludzie uwikłani we przytłaczające ich problemy, balansujący na granicy tragedii, nie potrafiący odnaleźć się w zaistniałej sytuacji.
- Zadurzenie jest opowieścią o Annie – nastolatce, zaślepionej miłością do chłopaka, usiłującego kontrolować jej życie. Dziewczyna dotychczas towarzyska, śpiewająca w zespole rockowym zamyka się na świat i bliskich sobie ludzi…
- Bohaterką 7 dni jest Jessica – młoda osoba z kompleksami, dodatkowo potęgowanymi przez szkolną dręczycielkę imieniem Kez. Jak długo Jess będzie obrzucana inwektywami oraz upokarzana fizycznie i psychicznie?
- W Krzywdzie z kolei poznajemy Gabi – utalentowaną skateciarę, mającą kochającą rodzinę i oparcie w przyjaciołach. Mroczna tajemnica jednak popycha dziewczynę do aktów samookaleczeń…
Zbuntowani i zagrożeni
Te trzy historie dla nastolatków czyta się jednym tchem – wartka narracja często (zwłaszcza w 7 dniach oraz w Krzywdzie) przeplata się jednak z brutalnością opisów:
– Przepraszam – szepczę. – Co? – pyta Kez, szczerząc się. – Nie usłyszałam. – Przepraszam. Przepraszam, że cię dotknęłam. Przepraszam, że w ogóle ośmieliłam się podejść bliżej do ciebie. – Powtórz to na kolanach – mówi Marnie. Patrzę na nie błagalnie. »Proszę nie zmuszajcie mnie do tego«. […] Czuję się jak zwierzę bądź coś jeszcze gorszego, jak robak, którego mogą rozgnieść obcasem (7 dni).
Bezwzględny język opowieści jest w pełni uzasadniony: ich bohaterowie wyrastają często z dysfunkcyjnych rodzin, w których konflikt nasilił się do tego stopnia, że konstruktywne wypracowanie metod porozumienia stało się niemożliwe.
Czytając każdą z tych historii miałam wrażenie, że Anna, Gabi i Jess zmierzają prosto do katastrofy: emocjonalne problemy przyćmiły ich zdolność racjonalnego myślenia tak bardzo, że przestały dostrzegać wszelkie sygnały ostrzegawcze. Sylwetki głównych bohaterek to w rzeczywistości postacie, które znalazły się w sytuacji bez wyjścia – w sytuacji, wymagającej interwencji doświadczonego psychologa:
Mam wrażenie, że jestem wręcz rozdęta od wszystkich tych potworności. Ociężała. Nie potrafię się od nich uwolnić. Nie umiem (Krzywda).
Współczesny nastolatek
Powieści te, skoncentrowane poniekąd na patologiach nastoletnich zachowań są lekturą, po którą powinna sięgnąć każda młoda osoba: Eve Ainsworth na przykładach Gabi, Anny tudzież Jess doskonale pokazała, jaki wpływ na jednostkę wywiera zarówno pojedyncza relacja, jak i grupa. Zgrabnie opisała również dysproporcje, zachodzące w środowiskach rówieśniczych (różnice w postrzeganiu młodzieży mieszkającej na blokowisku oraz w innych częściach miasta) oraz zwróciła uwagę na treści zamieszczane w mediach społecznościowych i ich oddziaływanie. Bohaterowie Ainsworth wraz ze swoimi niedoskonałościami czy też traumami do złudzenia przypominają współczesnych polskich gimnazjalistów.
Lustrzane inspiracje
7 dni, Zadurzenie oraz Krzywdę bez zastanowienia warto polecić zarówno nastolatkom, jak i ich rodzicom. Książki te powinni poznać również nauczyciele pracujący w gimnazjach czy szkołach średnich – są w nich zawarte fragmenty do wykorzystania podczas lekcji wychowawczych oraz w sytuacji zaistnienia konfliktów klasowych. Po poszczególne rozdziały powieści i rozmowę z młodzieżą można sięgnąć przy okazji narastających sprzeczek, aktów przemocy, zamieszczania niestosownych treści w Internecie, nie mówiąc już o przypadkach publikowania kompromitujących zdjęć w sieci.
Ponadto 7 dni oraz Krzywda wydane zostały pod patronatem Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę odpowiedzialnej za prowadzenie Telefonu Zaufania 116 111 – na końcu książek zamieszczono nawiązujące do ich treści pytania-podpowiedzi, kiedy należałoby się skontaktować z tą organizacją („Czy tak jak Jess codziennie walczysz o przetrwanie w szkole?”). Warto wejść na stronę FDN, gdzie dostępne są scenariusze Przygody Fejsmena, Mój wizerunek online czy Dowód miłości – można śmiało po nie sięgnąć, organizując obchody z okazji Międzynarodowego Dnia Telefonów Zaufania dla Dzieci i Młodzieży.
Patronat honorowy nad książką 7 dni objął Rzecznik Praw Dziecka.
TYTUŁ: 7 dni; Zadurzenie, Krzywda. Historia moich blizn
AUTOR: Eve Ainsworth
LICZBA STONA: 245/ 278/ 248
WYDAWNICTWO: Zielona Sowa
ROK WYDANIA: 2015/ 2016/ 2018