W marcu 2022 roku rosjanie napadli na miasto Snihuriwka (Снігурівка) w obwodzie mikołajowskim. Na swojej drodze zabijali, organizowali katownie, plądrowali, niszczyli ukraińskie dobra. Miasto zostało wyzwolone w listopadzie 2022 roku. W wyniku agresji ucierpiała również biblioteka publiczna – Публічна бібліотека Снігурівської міської ради.
Przy powstawaniu takich tekstów zawsze patrzę szerzej na wydarzenia jakie miały miejsce i kontekst strategiczny danej miejscowości. Słowa przeczytane w relacjach korespondentów i wypowiedzi osób z miasteczka są wstrząsające. Okupanci bez skrupułów przesłuchiwali mieszkańców, torturowali i zabijali ich. Niszczyli wszystko na swojej drodze. W Snihuriwce przed wojną mieszkało 12 tysięcy osób. Obecnie pozostało tu tylko 4 tysiące. Część wyjechało lub zostało ewakuowanych. Nie wiadomo ile osób zginęło, a ile dzieci z domu dziecka zostało przymusowo deportowanych do rosji. Odbicie tego miasta było ważne z powodu dostępu do węzła kolejowego w pobliżu granicy z obwodem chersońskim, co skutkowało otwarciem drogi dla ukraińskiej armii na Chersoń.
Na zdjęciach zniszczonej książnicy widać uszkodzone regały, meble, katalogi oraz porozrzucany księgozbiór, które tworzyły niegdyś czytelnie i wypożyczalnie. Do tego wybite okna i drzwi, zdewastowane pomieszczenia, uszkodzony dach. Można się domyślać, że agresorzy czegoś szukali w bibliotece (może jak w poprzednio opisywanych przypadkach chodziło o znalezienie map, a nie tylko grabież cennych publikacji). Łupem padły też części komputerowe (jednostki centralne zostały pozbawione dysków twardych i innych elementów), zabrano monitory i drukarki z Czytelni Komputerowej. Z relacji dyrektor biblioteki z 12 kwietnia bieżącego roku dowiedziałam się, że zachowała się tylko jedna trzecia zbiorów. Część książek i czasopism została zrabowana lub spalona przez okupantów.
Biblioteka wznowiła pracę 25 stycznia 2023 roku. Przeniosła się na drugie piętro oferując parter innym instytucjom, których lokale ucierpiały w wyniku działań wojennych. Książnica działa przez pięć dni w tygodniu i oferuje dostęp do strefy wi-fi z bezpłatnym internetem.
Dzięki pomocy mieszkańców, wolontariuszy, bibliotekarzy z innych regionów udało się pozyskać nowe książki oraz odmienić przestrzeń. Podczas przekazania nowych publikacji dyrektor biblioteki Alisa Kosij/Аліса Косій powiedziała, że „młodzi użytkownicy biblioteki, widząc paczki z książkami, pomogli je wyładować i wnieść do lokalu, pytając, kiedy można je przeczytać. To bardzo cieszy, bo życie toczy się dalej, mimo horroru, jakiego doświadczyli w okupowanym mieście”.
Bibliotekarze dokładają starań, by mieszkańcy czuli się bezpiecznie w bibliotece. Jednym z przykładów może być szkolenie online „Pierwsza pomoc psychologiczna”, podczas którego poznali metody pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych przydatne w pracy z użytkownikami. Biblioteka wraz z partnerami realizuje projekt Centrum pomocy kryzysowej „W pobliżu”. W siedzibie biblioteki zorganizowano też spotkanie dla mieszkańców poświęcone zasadom bezpieczeństwa w czasie konfliktu zbrojnego. Inne spotkanie było skierowane do osób z niepełnosprawnościami, gdzie pokazano nowości wydawnicze i czytano opowieści ludowe. Warto wspomnieć o organizacji wystawy „Rok niezłomnych” czy akcji „Ręce jedności” (Долоньки єднання).
W serii „Ukraińskie biblioteki w obliczu wojny”:
- Biblioteka dla młodzieży zamieniona w ruinę po ataku bombowym
- Drugie życie Donieckiej Obwodowej Biblioteki dla Dzieci
- Zniszczona przez ostrzał biblioteka w Siewierodoniecku
- Zabytkowy budynek czernihowskiej biblioteki uszkodzony po bombardowaniu
- Stan drugiej największej biblioteki w Ukrainie po ataku rosjan
- Wędrująca biblioteka, czyli jak wygląda koło ratunkowe ługańskej biblioteki
- Splądrowana, zniszczona i zaminowana ukraińska biblioteka – kolejny przykład rosyjskiej agresji
- Dewastacja Biblioteki Charkowskigo Uniwersytetu Narodowego po rosyjskim ataku
- Kompletnie zniszczona biblioteka we wsi Dawydiw Brid
- Biblioteka Uniwersytetu Czarnomorskiego zrujnowana po fali uderzeniowej
- Biblioteka publiczna miasteczka Snihuriwka podnosi się po okupacji
- Bibliotekarze są niezłomni! – funkcjonowanie Biblioteki Politechniki Kijowskiej w czasie rosyjskiej agresji
- serwis dla bibliotekarzy #SolidarnizUkrainą z mnóstwem informacji i bezpłatnych materiałów do pobrania
Za pomoc merytoryczną przy powstaniu tekstów dziękuję Larysie Luhovej, dyrektor Lwowskej Obwodowej Biblioteki dla dzieci i wiceprezes Ukraińskiego Stowarzyszenia Bibliotek.
Źródło zdjęć: Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy