Biblioteki, projektując lub przekształcając swoją przestrzeń, starają się przyciągnąć użytkowników nowymi, ciekawymi pomysłami. Sprawdź, jakie strefy warto stworzyć dla czytelników.
Uwagę przykuwają specjalne strefy do rozwijania pasji, zabawy, pracy, spotkań i kształtowania gustów czytelniczych. Oto pomysły na stworzenie takich miejsc!
Strefa coworkingowa
Miejsca takie z powodzeniem sprawdzają się w galeriach handlowych, kawiarniach, centrach innowacji. Kiedy praca zdalna nie jest już czymś obcym, a biuro może być mobilne, warto wybrać się z laptopem i popracować w komfortowych warunkach w bibliotece. Dobrym podejściem do mieszkańców może pochwalić się Galeria Książki w Oświęcimiu, która w pierwszym kwartale 2022 r. uruchomiła bezpłatną strefę coworkingową z częścią biurową i wypoczynkową. Do dyspozycji użytkowników oddano: urządzenia wielofunkcyjne, stacje dokująco-ładujące, stanowiska komputerowe z dostępem do internetu, stół konferencyjny, kącik kanapowy i wygodne fotele z podnóżkami.
Strefa muralowa
Zwykłą ścianę w bibliotece można przemienić w niesamowite dzieło. I wcale nie trzeba mieć dużych środków na ten cel. Przykładem może być Gminna Biblioteka Publiczna w Fajsławicach, gdzie mural powstał dzięki pomocy grupy przedszkolaków, którzy odcisnęli swoje rączki w Kąciku Malucha i przy okazji wypożyczali książki. Z kolei w GBP w Brzoziu dzięki współpracy pracowników biblioteki i urzędu gminy powstały bajkowe wnętrza, w tym drzwi jak z Narnii i Tajemniczego Ogrodu.
Strefa majsterkowania
W Berkeley działa Tool Lending Library, która wypożycza narzędzia potrzebne do drobnych robót domowych, a nawet gotowania. W Polsce mamy Majsternię i Elektrotekę. Pierwsza znajduje się w Piotrkowie Trybunalskim i jest uzupełnieniem Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności. Udostępnia zainteresowanym przestrzeń wolnego i swobodnego konstruowania niezależnie od wieku, wiedzy i umiejętności. Można tutaj pobawić się w inżyniera, naukowca lub wziąć udział w warsztatach. Z kolei Warszawska Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Mokotów w filii nr XXXI stworzyła strefę przyjazną miłośnikom elektroniki i osobom, które chcą naprawić np. ekran swojego telefonu, wyczyścić komputer czy zlutować kabel słuchawek. Do dyspozycji użytkowników oddano także stanowisko do diagnostyki, ale też we współpracy ze specjalistami zaproponowano dyżury naprawcze.
Podobne strefy warto połączyć z nowymi technologiami: drukarkami 3D, tabletami, skanerami, konsolami, podłogami interaktywnymi, rozszerzoną rzeczywistością. Można się też zainspirować działalnością Memory Lab, czyli stacją do digitalizacji dokumentów analogowych z domowych archiwów czytelników, która znajduje się w Bibliotece Śródmieście w Gdyni.
Strefa rekreacyjna
Sport również można wykorzystać do przyciągnięcia nowych czytelników. W małopolskiej bibliotece w Oleśnie oprócz wypożyczalni i czytelni znajduje się także strefa rekreacji. Mieszkańcy mogą spędzić czas wolny na zajęciach sportowych, tanecznych, zagrać w snookera, ale też korzystać z siłowni lub profesjonalnej kręgielni z czterema torami bowlingowymi. Po wysiłku mogą iść do kina za rogiem, także w budynku biblioteki.
Biblioteki w Zakopanem, Serokomii czy Biblioteka Wolność w Łodzi wpadły na inny pomysł. Z pustej ściany zrobiły ściankę wspinaczkową dla dzieci. Promocja zdrowego stylu życia jest też ważnym elementem funkcjonowania Biblio(FIT)eki w Głuchowie. Można w niej dowiedzieć się, jak zadbać o formę i zdrowo się odżywiać, a także wziąć udział w zajęciach. Mniej chętni do zajęć w grupach mogą skorzystać z wypożyczalni sprzętu sportowego do ćwiczeń w warunkach domowych. W ofercie są m.in.: piłki, skakanki, hula-hop, kije do nordic walking, hulajnogi, maty do ćwiczeń, stepery, hantle, a nawet mini rowerki treningowe. Oczywiście nieodzownym elementem oferty jest księgozbiór związany z profilem biblioteki.
Strefa w plenerze
Dużą popularnością cieszą się – szczególnie w wakacje – czytelnie plenerowe. Do ich organizacji nie potrzeba wiele. Wystarczy przygotować odpowiednią liczbę książek do wypożyczenia, gadżety do rozdania, miejsce do zapisu nowych czytelników, wygodne miejsca do siedzenia lub leżenia i elementy promujące bibliotekę. Można też zorganizować bookcrossing, kiermasz książki, czytelniczy flash mob, spotkania i zabawy. Co roku ten pomysł sprawdza się w Lęborku. Bibliotekarze z Miejskiej Bibliotece Publicznej przygotowują szereg atrakcji dla różnych grup wiekowych. Elementem charakterystycznym jest mobilny regał na książki przygotowany z rozstawionej drabiny z drewnianymi półkami. Mobilny regał można też wykonać ze starych skrzynek ułożonych jedna na drugiej (później pomogą też w pakowaniu lub zamienią się w dodatkowe miejsca do siedzenia).
Strefa kawowa
Nie można czytać książek lub komfortowo pracować, jeżeli w pobliżu nie ma kawy lub herbaty. Strefa z darmowym barkiem kawowym przyciągnie z pewnością studentów pragnących kofeiny, mieszkańców, kiedy poczują zimno na dworze, miłośników czytania prasy bieżącej lub rodziców czekających na swoje pociechy uczestniczące w zajęciach. Dobra kawa jest też okazją do rozmów, zacieśnienia więzi z bibliotekarzem, a nawet do zawiązania cafe klubu literackiego. Niegdyś wizytując w ostrzeszowskiej bibliotece dostrzegłam po wejściu do wypożyczalni właśnie taką strefę z kawą i małym poczęstunkiem dla odwiedzających czytelników. Ostatnio strefę z ekspresem do kawy napotkałam w gdyńskiej Bibliotece Śródmieście. W okresie letnim odbywa się tutaj Café Biblioteka, czyli letnia kawiarnia, gdzie seniorzy mogą liczyć na darmowy napój, a pozostali nabyć go za symboliczną kwotę. Wszyscy integrują się i uczestniczą w konwersacjach przy dobrej kawie.
Strefa emocji
Książki wywołują emocje, ale też pomagają sobie z nimi radzić. Gusta czytelnicze kształtowane są przez Bibliotekę Emocji powstałą w Bibliotece Otwartej w Łodzi. Książki wybiera się tutaj na dwa sposoby: prosto z półek oznaczonych odpowiednio: miłość, strach, złość, smutek, zaskoczenie, radość (każda książka jest również oznaczona specjalną naklejką) lub zdając się na podpowiedź specjalnej e-platformy Love for livres pozwalającej zbadać emocje i dobrać odpowiednią publikację do przeczytania. Pomocną radą podzieli się też oczywiście zawsze dyżurujący bibliotekarz.
Artykuł powstał jako poradnik dla pracowników bibliotek w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025 i został opublikowany na stronie nprcz.pl. Można na niej znaleźć również inne artykuły i materiały promocyjno-edukacyjne do pobrania.