Główny Urząd Statystyczny przedstawił najnowsze dane dotyczące bibliotek publicznych w Polsce za rok 2024, które wskazują na stabilny wzrost liczby czytelników i wypożyczeń, a także na ciągły rozwój cyfrowy placówek. Mimo że większość bibliotek działa na wsi, ich rola w życiu lokalnych społeczności jest niezmiennie kluczowa.
Biblioteki publiczne w 2024 roku
Na koniec 2024 roku w Polsce funkcjonowało 7541 bibliotek publicznych, w tym 4925 filii. 64% z nich prowadziło działalność na terenach wiejskich, podkreślając tym samym dostępność kultury i edukacji poza dużymi aglomeracjami. Najwięcej placówek zlokalizowanych było niezmiennie w województwie mazowieckim (943), a najmniej w podlaskim (223). Średnio na jedną bibliotekę przypadało 4971 mieszkańców.
Czytelnicy i zbiory – stabilny wzrost
Polskie biblioteki publiczne odnotowały w 2024 roku 5,4 miliona czytelników, którzy wypożyczyli na zewnątrz 98,8 miliona woluminów księgozbioru. W porównaniu do roku 2023, zarówno liczba czytelników, jak i wypożyczeń wzrosła o 1%. Wzrosła również liczba zarejestrowanych użytkowników z aktywnym kontem, osiągając 6,4 miliona osób (wzrost o 1,3%). Odnotowano również 2,9% wzrost udostępnień księgozbioru na miejscu.
Największą grupę czytelników bibliotek publicznych stanowiły osoby w wieku 25–44 lata (25,0%). Na jednego czytelnika przypadało średnio 18 wypożyczonych woluminów. Zbiory biblioteczne na koniec 2024 roku liczyły 124,4 miliona woluminów, z czego książki stanowiły zdecydowaną większość (98,5%). Biblioteki dysponowały także 6,1 miliona zbiorów specjalnych, wśród których dominowały materiały audiowizualne (57,1%).
Działalność edukacyjna
Biblioteki to nie tylko wypożyczalnie, ale i tętniące życiem centra kultury i edukacji. W 2024 roku odbyło się w nich 177,3 tysiąca imprez stacjonarnych, gromadząc 5,6 miliona uczestników. Dodatkowo, średnio każda biblioteka poświęciła 54 godziny na organizację szkoleń i zajęć edukacyjnych.
Komputeryzacja
Wzrost widoczny jest także w obszarze cyfryzacji. Niemal wszystkie biblioteki (96,3%) były wyposażone w komputery, z czego 46% udostępniano użytkownikom. Komputerowe programy biblioteczne wykorzystywało 6563 placówki. Co więcej, większość bibliotek (88,8%) oferowała usługi elektroniczne, takie jak katalog on-line (93,2%), zdalne rezerwacje (71,4%), elektroniczne powiadomienia o terminach zwrotu (67,3%), możliwość rejestracji on-line nowych czytelników (25,0%).
Pracownicy bibliotek
Na koniec 2024 roku w bibliotekach publicznych zatrudnionych było 22,1 tysiąca pracowników. Z tego 15,2 tysiąca osób pracowało na stanowiskach bibliotekarskich, a 64,6% z nich posiadało wykształcenie kierunkowe. Aż 67,2% pracowników skorzystało ze szkoleń podnoszących kwalifikacje, sfinansowanych przez pracodawcę.
Dofinansowania dla bibliotek
Darmowy serwis „Dofinansowania dla bibliotek” to nieoceniona pomoc w pracy bibliotekarzy i osób poszukujących dodatkowych źródeł finansowania swoich jednostek i zwiększenia budżetu. Zaletą serwisu jest wygodny terminarz naborów, dzięki któremu można sprawdzić, w jakich programach można aktualnie składać wnioski lub zaplanować udział w innych. Serwis jest ciągle rozbudowywany o kolejne programy oraz poradniki.
Źródło danych: GUS
Źródło zdjęć: BMM
