Tajemnica Floriana poniekąd przełamuje fabularne schematy związane z dziecięcą literaturą dotyczącą Zagłady. Bo czy pierwszoplanowy młody bohater może nie chcieć uratować żydowskiego dziecka? Książka Chavy Nissimov otrzymała nagrodę izraelskiego Ministerstwa Kultury oraz znalazła się na liście lektur wyróżnionych przez izraelskie Ministerstwo Edukacji.
Żydówka, której nie chciał pomóc
Rozpoczynające książkę słowa autorki „Dzięki literaturze możemy poznać różne punkty widzenia” doskonale oddają jej fabularną koncepcję. Tajemnica Floriana przedstawia bowiem świat widziany oczami polskiego dziecka, do domu którego zostaje przygarnięta żydowskie dziecko. Narratorem książki jest tytułowy chłopiec, któremu ojciec na święta przynosi nie upragnione, wyczekane prezenty („Na pewno przyniósł w tym worku prezenty dla mnie! Należą mi się!”) ale dziewczynkę, małą Ewę. Czy chłopiec jest tym faktem zachwycony? Zdecydowanie nie. Jak poczuło się dziecko, poznając sekret mogący zaważyć na życiu lub śmierci całej rodziny? Czy ta historia może mieć szczęśliwy finał?
„To, co na zewnątrz, i to, co w środku”
Historia opowiedziana w Tajemnicy Floriana robi wrażenie – tym bardziej, że Chava Nissimov zwraca uwagę na jej autobiograficzny wymiar: „Ocałałam dzięki polskiej rodzinie, która ryzykowała życie, aby uratować moje”.
W tym świetle jeszcze mocniej uderza sposób, w jaki autorka prowadzi powieściową narrację – narrator wprost przedstawia swoje emocje wobec obcego dziecka. Te uczucia bynajmniej nie są pozytywne, chłopiec nieustannie dokucza dziewczynce. Autorka odmalowała go jako autentyczne dziecko ze wszystkimi jego mniej bądź bardziej przykrymi przywarami. Jednocześnie udało jej się odsłonić przy tym mechanizmy rządzące lękiem czy agresją: „ponieważ bałem się, że wygadam tajemnicę, sam krzyczałem najgłośniej, że Żydzi są wszystkiemu winni, że śmierdzą, a ja ich nienawidzę”.
Tajemnica Floriana jest mądrą, wzruszającą książką o uniwersalnym przekazie – a jej intensywne przesłanie dodatkowo wzmacniają czarno-białe ilustracje.
TYTUŁ: Tajemnica Floriana
AUTOR: Chava Nissimov
ILUSTRATOR: Marianna Raskin
WYDAWNICTWO: Tadam
ROK WYDANIA: 2019
LICZBA STRON: 130