Książki z gmin żydowskich z terenu Polski, zrabowane w czasie II wojny światowej, zostały zwrócone Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego przez stronę niemiecką. Przekazanie odbyło się 15 bm. w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Przedstawiciele Zentral- und Landesbibliothek w Berlinie: Sebastian Finsterwalder i Christiane Kleist-Fiedler oraz Stephan Kummer z Centrum Judaicum z Berlina przekazali wspólnie 33 książki na ręce Moniki Krawczyk, Dyrektor Generalnej Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie. Rolę koordynatora i instytucji wspierającej zwrot zabytków pełniło Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie reprezentowane przez Małgorzatę Quinkenstein przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Większość z przekazanych Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego książek pochodzi z byłych zbiorów Żydowskiego Seminarium Teologicznego Fundacji Fränkla we Wrocławiu.
Książki zawierają stemple własnościowe i autografy. Wśród obiektów znajdują się 3 egzemplarze hebrajskich książek modlitewnych z 19 wieku, dzieła filozoficzne, przyrodnicze, a także egzemplarz historii Śląska z 1945 r. Najstarsza z książek, opatrzona jest podpisem Davida Rosina (1823-1894) i została wydana w 1644 r. Zawiera ona sztukę rzymskiego pisarza Publusa Terentiusa (194 i 184 p.n. e – 158/159 p.n.e.).
W przekazanym zbiorze znajdują się także 2 dzieła pochodzące ze zbiorów bibliotecznych Wielkiej Synagogi w Warszawie: podręcznik literatury Ludwika Wachlera z 1833 r. i tzw. List pasterski z 1785 r. do diecezji. Jeden z egzemplarzy pochodzi z synagogi w Legnicy i zawiera literaturę beletrystyczną.
Zabytki te zostały zidentyfikowane w ramach badań proweniencyjnych prowadzonych przez zespół specjalistów w Centrum Judaicum oraz Zentral- und Landesbibliothek Berlin.
We wspólnej bazie danych tych instytucji umieszczono informacje o ponad 35.000 woluminów. Wśród nich znajduje się około 30.000 egzemplarzy zawierających ślady imion lub nazwisk oraz 8.000 woluminów możliwych do zidentyfikowania jako własność konkretnych osób lub organizacji.