Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego głównym celem jest zwrócenie uwagi rządów i opinii publicznej na znaczenie i konieczność ochrony dokumentów o znaczeniu historycznym, stanowiących świadectwo naszej kultury i cywilizacji oraz podejmowanie działań na rzecz ich popularyzacji i szerokiego udostępniania (…).
Inauguracja Polskiej Listy Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata odbyła się z udziałem ponad 200 przedstawicieli świata nauki i kultury w Pałacu Prezydenckim w październiku 2014 r. W 1. edycji na Liście znalazło się 11 zabytków polskiego piśmiennictwa stanowiących świadectwo ważnych w dziejach Polski wydarzeń, osób, przemian kulturowych i cywilizacyjnych m.in. Konstytucja 3 maja, Złoty Kodeks Gnieźnieński, Kronika Galla Anonima, dokument lokacyjny miasta Krakowa, Kazania świętokrzyskie i autograf „Pana Tadeusza”.
- Rocznik świętokrzyski dawny – najstarszy, powstały w XII w., zachowany w oryginale pomnik polskiej historiografii, zawierający informacje o pierwszych wiekach polskiej państwowości, w tym o ślubie Mieszka I z Dąbrówką i chrzcie Polski, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
- Dokument Zbiluta z 1153 r. – dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie wydany przez możnowładcę i rycerza polskiego Zbiluta z Panigrodza; to najstarszy akt prawny sporządzony w Polsce; dwa zachowane egzemplarze przechowywane są w Archiwum Państwowym w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.
- Akt unii krewskiej – dokument wystawiony 14 sierpnia 1385 r. przez króla Władysława Jagiełłę, rozpoczynający okres unifikacji Polski i Litwy, uwieńczony w XVI w. podpisaniem unii w Lublinie, przechowywany w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej.
- Mszał Zakonu Krzyżackiego z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku – bogato zdobiony XV-wieczny mszał krzyżacki wykorzystywany do celów liturgicznych w Kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, przechowywany w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk.